Υγρότοποι. Τα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσουμε… Να, γιατί ο άνθρωπος και ο πλανήτης απειλούνται…

Η σημερινή ημέρα, 2 Φεβρουαρίου, έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Υγρότοπων. Σε μία κρίσιμη δεκαετία για τον άνθρωπο, αυτή η ημέρα δεν είναι μία “γιορτή”. Είναι ημέρα αφύπνισης… Είναι μία ημέρα όπου θα πρέπει να ειπωθούν αλήθειες, γιατί μόνο αν συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της καταστροφής, μπορούμε να ελπίζουμε σε καλύτερες ημέρες.

Άραγε γνωρίζουμε ότι:

1. Στη Μεσόγειο έχει χαθεί το 50% των υγροτοπικών εκτάσεων που υπήρχαν την δεκαετία του 1970 με κύριες αιτίες την επέκταση των καλλιεργειών, την οικιστική ανάπτυξη και τον τουρισμό;

2. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η μείωση των πληθυσμών των σπονδυλωτών ζώων που ζουν ή εξαρτώνται άμεσα από το γλυκό και υφάλμυρο νερό έχει φτάσει το 84% σε σχέση με το 1970, δηλαδή αν ο πληθυσμός σε ένα ποτάμι ενός βατράχου το 1970 ήταν 100, σήμερα ζουν στο ίδιο ποτάμι 16;

3. Η απώλεια βιοποικιλότητας, μέρος της οποίας αφορά υγροτοπικά είδη, αναγνωρίζεται ως μία από τις σημαντικότερες απειλές για τον πλανήτη και τον άνθρωπο;

4. Οι επιπτώσεις της μεταβολής του κλίματος θα έχουν εντονότερες επιπτώσεις στην Μεσόγειο (άρα και την Ελλάδα) από πολλά άλλα μέρη του πλανήτη; Είναι γνωστό ότι η σύνδεση της απώλειας των υγροτοπικών συστημάτων με την ένταση των κλιματικών φαινομένων και τις φυσικές καταστροφές είναι αδιαπραγμάτευτη.

5. Τα ολοένα και βιαιότερα κλιματικά επεισόδια που έχουν ως αποτέλεσμα για παράδειγμα πρωτοφανείς πλημμύρες, συμβαίνουν κυρίως σε περιοχές όπου οι χρήσεις γης έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά και οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν υποβαθμίσει τα φυσικά οικοσυστήματα όπως τα δάση και κυρίως τους υγρότοπους;

Οι καταστροφές φέτος στην Κρήτη, τη Θεσσαλία, την Εύβοια ή παλαιότερα τη Μάνδρα και τη Χαλκιδική, όπως επισημαίνεται σε άρθρο του συνεργάτη της WWF Ελλάδας, Θάνου Γιαννακάκη, φανερώνουν αυτή τη σύνδεση: Όπου περιορίστηκαν οι κοίτες των ποταμών ή τροποποιήθηκε ο αρχικός ρους τους, όπου εχκερσώθηκαν υγροτοπικές εκτάσεις και μετατράπηκαν σε κτήρια, καλλιέργειες ή δρόμους, εκεί οι επιπτώσεις ήταν ανυπολόγιστες, τόσο σε ανθρώπινες απώλειες όσο και σε οικονομικό και κοινωνικό κόστος.

Ενδεικτικά, το κόστος από τις πλημμύρες για την Ελλάδα ανέρχεται στα 3 δισ. ευρώ, μόνο την τελευταία δεκαετία, ενώ οι προβλέψεις δείχνουν ότι τα καταστροφικά φαινόμενα θα συνεχίσουν ακόμα πιο έντονα.

Είναι σαφές ότι οι υγρότοποι είναι πολύ σημαντικοί λόγω της πλούσιας βιοποικιλότητας που φιλοξενούν. Λιγότερο από το 1% των υδάτινων πόρων της γης είναι γλυκό νερό που μπορεί να αξιοποιηθεί από τον άνθρωπο και το μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται στους υγρότοπους. Τα πολύτιμα αυτά οικοσυστήματα φιλοξενούν το 40% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας, συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του νερού, προστατεύουν από τις πλημμύρες και τις επιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων, δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, καθιστούν το κλίμα ηπιότερο, υποστηρίζουν την αλιεία, τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Όμως, είναι εμφανές ότι οι υγρότοποι αποτελούν ένα μαξιλάρι προστασίας απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Αποτελούν πλημμυρικές περιοχές που απορροφούν τις τεράστιες ποσότητες νερού, δρώντας… ως αντιπλημμυρική ασπίδα, προστατεύοντας εμάς και τις υποδομές μας.