Φοβούνται μήπως καταρρεύσει ένας από τους πιο σημαντικούς ναούς της Αθήνας. Άμεσα έργα…

Ένας από τους πιο σημαντικούς ναούς στο κέντρο της Αθήνας, ο ναός του Ολυμπίου Διός ή Ολυμπιείο ή οι Στύλοι του Ολυμπίου Διός έχει σήμερα εκτεταμένες δομικές φθορές, κυρίως στα επιστύλια του ναού, οι οποίες καθιστούν επιτακτική την άμεση σωστική επέμβαση για την άρση των αιτιών συνεχιζόμενης φθοράς του μνημείου, την ενίσχυση της ευστάθειάς του και τη συντήρηση του δομικού του υλικού.

Τελευταία μεγάλη βλάβη υπέστη το μνημείο στον εμφύλιο το 1944, ενώ οι κίονες που λείπουν (από τους 104 του ναού σώζονται μόνο 16) χρησιμοποιήθηκαν προφανώς μέσα στους αιώνες ως οικοδομικό υλικό, έγιναν ασβέστης ή διάφορα κλεμμένα τμήματα λίθου πιθανώς βρίσκονται σε οικοδομήματα της εποχής.

Ήδη, το κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έδωσε την έγκρισή του, προκειμένου να αποκατασταθεί, να στερεωθεί δομικά και να συντηρηθεί.

Στο πλαίσιο του προγράμματος στερέωσης και συντήρησης των ιστάμενων τμημάτων του μνημείου από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, κατασκευάστηκε ολοκληρωμένο ικρίωμα ύψους 17 μέτρων, στον δυτικότερο κίονα του Ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Το ικρίωμα επιτρέπει να αποτυπωθεί, για πρώτη φορά από κοντά, η πραγματική κατάσταση ευστάθειας του κίονα, δίνοντας την δυνατότητα λεπτομερούς τεκμηρίωσης στο ζήτημα της δομικής παθολογίας του και της υλοποίησης του προγράμματος δομητικής στερέωσης και συντήρησής του.

Σε ένα μνημείο τόσο μεγάλης κλίμακας, το οποίο έχει διαγνωσμένα χρόνια προβλήματα δομικής ευστάθειας και επιδείνωσης της φθοράς του υλικού του, ο μόνος τρόπος εξακρίβωσης των άμεσων, αλλά και των μεσοπρόθεσμων μέτρων προστασίας του μπορεί να γίνει μόνο με την κατασκευή ικριώματος, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο την εκ του σύνεγγυς πρόσβαση και εξέταση της κατάστασής του.

Γι’ αυτό τον λόγο, ακολουθεί τις επόμενες ημέρες, η κατασκευή ικριωμάτων βαρέως τύπου στο σύνολο των ιστάμενων κιόνων και επιστυλίων που σώζονται στην νοτιοανατολική γωνία του μνημείου και εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα, έτσι ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι προγραμματισμένες εργασίες συντήρησης και καταβίβασης των μελών.

Η ιστορία του ναού του Ολυμπίου Διός

Σύμφωνα με τον Παυσανία, το Ιερό του Ολυμπίου Διός ιδρύθηκε από τον Δευκαλίωνα γενάρχη των Ελλήνων προς τιμή του Δία ως αντάλλαγμα για τη σωτηρία του μετά τον κατακλυσμό. Η ανέγερση του μεγάλου ναού άρχισε από τον Πεισίστρατο τον Νεότερο το 515 π.Χ. στη θέση παλαιότερου ναού των αρχών του 6ου αιώνα, έφθασε ως το κρηπίδωμα και διακόπηκε με την κατάλυση της τυραννίδας. Ο υστεροαρχαϊκός ναός ήταν πώρινος, δωρικού ρυθμού, κολοσσιαίων διαστάσεων. Μέρος των οικοδομικών του υλικών χρησιμοποιήθηκε αργότερα για την κατασκευή του ανατολικού βραχίονα του Θεμιστόκλειου τείχους.

Η οικοδόμηση του ναού συνεχίσθηκε από τον Βασιλέα της Συρίας Αντίοχο τον Δ΄ τον Επιφανή, με τον Ρωμαίο αρχιτέκτονα Κοσσούτιο, το 175 π.Χ., στις ίδιες διαστάσεις και αναλογίες με τον αρχαϊκό αλλά από μάρμαρο, σε Κορινθιακό ρυθμό, αργότερα από τον Αύγουστο και αποπερατώθηκε τελικά από τον Φιλέλληνα αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος και τον εγκαινίασε το 131-132 μ.Χ.

Ο Αδριάνειος ναός, από τους μεγαλύτερους του αρχαίου κόσμου, Κορινθιακού ρυθμού, είχε μήκος 110.35μ., πλάτος 43.68μ., δύο σειρές από 20 κίονες στις μακρές πλευρές και τρεις σειρές από 8 κίονες στις στενές. Δέσποζε στο μέσο ενός μεγάλου ορθογωνίου περιβόλου με πρόπυλο στα βόρεια. Ο σηκός στέγαζε δύο υπερμεγέθη χρυσελεφάντινα αγάλματα του Δία και του αυτοκράτορα Αδριανού που λατρεύονταν εδώ ως σύμβωμοι, ενώ πλήθος αγαλμάτων και αναθημάτων στόλιζαν τον περίβολο.

Η ερείπωση άρχισε τον 5ο αι. μ.Χ. και συνεχίσθηκε στους επόμενους αιώνες από φυσικά αίτια ή ανθρώπινες επεμβάσεις. Στη νοτιοανατολική περιοχή του περιβόλου υπήρχε τζαμί υπαίθριου τύπου κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και επάνω στο επιστύλιο των κιόνων της νοτιοανατολικής γωνίας του ναού μεσαιωνικό κτίσμα ίσως παρατηρητήριο. Από τους 104 κίονες του ναού σώζονταν μέχρι το 1852 δεκαέξι. Ο ένας γκρεμίσθηκε από μία φοβερή καταιγίδα εκείνης της χρονιάς.