16 αρχαιότητες παρουσιάζονται για πρώτη φορά, παγκοσμίως. Διαμαρτυρία: “Είναι αυθεντικά ή κίβδηλα;”

Η έκθεση «Γυρισμός. Κυκλαδικοί θησαυροί στο ταξίδι της επιστροφής», που θα διαρκέσει από 3 Νοεμβρίου 2022 έως 31 Οκτωβρίου 2023, παρουσιάζεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (ΜΚΤ), σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Η έκθεση αποτελεί το πρώτο βήμα υλοποίησης της ιστορικής συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΕΤ), που κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 9 Σεπτεμβρίου 2022. Η συμφωνία προβλέπει τη σταδιακή επιστροφή στην Ελλάδα της συλλογής 161 πρωτοκυκλαδικών αρχαιοτήτων μοναδικής αρχαιολογικής αξίας του Αμερικανού συλλέκτη Leonard Stern. Δεκαπέντε από τις αρχαιότητες αυτές παρουσιάζονται για πρώτη φορά παγκοσμίως, στην Αθήνα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Η έκθεση παρουσιάζει σπάνια εκθέματα που παρέχουν νέα δεδομένα στις γνώσεις μας για την πρωτοκυκλαδική τέχνη. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται και τύποι που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μοναδικοί, είτε στο σύνολο είτε στα επιμέρους μορφολογικά χαρακτηριστικά τους, καθώς δεν εντοπίζονται ξανά ανάμεσα στα μέχρι τώρα γνωστά έργα της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου.

Ειδικότερα, περιλαμβάνονται δέκα μαρμάρινα ειδώλια και πέντε αγγεία κατασκευασμένα από μάρμαρο, στεατίτη και πηλό, που καλύπτουν ένα ευρύ χρονολογικό φάσμα, από τους χρόνους της Νεότερης Νεολιθικής έως και εκείνους της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ περιόδου (περ. 5300 – 2400/2300 π.Χ.). Τα ειδώλια αναπαριστούν αποκλειστικά τη γυναικεία μορφή ανήκοντας σε τύπους και παραλλαγές που αντιστοιχούν στους τεχνοτροπικούς ρυθμούς της κάθε περιόδου (σχηματικά, προκανονικά, κανονικά), ενώ τα αγγεία αντιπροσωπεύουν μερικούς από τους χαρακτηριστικότερους τύπους σκευών ολόκληρης της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου.

Ωστόσο, σε κινητοποίηση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης προχωρούν σήμερα πέντε Σωματεία αρχαιολόγων «ενάντια στη νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλίας», όπως επισημαίνουν. Αναφέρουν τα Σωματεία ότι «εγκαινιάζουν έκθεση 15 αντικειμένων από τα 161 της Συλλογής Στερν στο ιδιωτικό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, τα οποία δεν έχουν ελεγχθεί με τη νόμιμη διαδικασία για το αν είναι αυθεντικά ή κίβδηλα, ούτε για το πώς βρέθηκαν από τις Κυκλάδες στη συλλογή ενός πολυεκατομμυριούχου στη Νέα Υόρκη».