Το εντυπωσιακό βουνό – προστάτης της πόλης που έδωσε το όνομά της στην Τήνο…

Το Εξώμβουργο ή Εξώμπουργκο είναι βουνό στο νησί της Τήνου. Έχει τραχιά εμφάνιση, σε αντίθεση με τα άλλα βουνά στις Κυκλάδες και είναι ο τόπος ενός ερειπωμένου βενετσιάνικου φρουρίου και πόλης.

Το Εξώμβουργο είναι περιστοιχισμένο από πολλά χωριά όπως ο Τριπόταμος και ο Φαλατάδος. Η διαδρομή από την Ιερά Καρδία του Ιησού διαρκεί περίπου 20 λεπτά.

Ερείπια που χρονολογούνται από την εποχή του χαλκού έχουν βρεθεί κοντά στο Εξώμβουργο και ερείπια της γεωμετρικής περιόδου και του 5-6ου αιώνα π.Χ. έχουν εντοπιστεί σε αρχαιολογικές ανασκαφές στους νότιους πρόποδες του βουνού συμπεριλαμβανομένου ενός ναού της Δήμητρας.

Το βουνό ήταν η τοποθεσία ενός φρουρίου και μιας πόλης που λειτουργούσε ως διοικητικό κέντρο του νησιού από το 1207, όταν το νησί, μαζί με την Άνδρο, τη Σκιάθο, τη Σκόπελο και τη Σκύρο, έγιναν φέουδα των Βενετών αδελφών Ιερεμία και Ανδρέα Γκίζι ακολουθόντας τον διαμελισμό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης κατά την Τέταρτη Σταυροφορία.

Μέσα στο κάστρο υπήρχαν 5 εκκλησίες , δεξαμενές, αποθήκες , πύργοι . Τα σπίτια όπου έμεναν περίπου 800 κάτοικοι ήταν πολύ μικρά , τα δρομάκια στενά και δεν υπήρχαν πλατείες. Το Κάστρο άντεξε σε πολλές λεηλασίες και επιδρομές όμως το οριστικό τέλος ήρθε το 1715 όταν οι Ενετοί το παρέδωσαν στούς Τούρκους. Οι Τούρκοι ανατίναξαν και κατέστρεψαν ολοσχερώς όχι μόνο το κάστρο.

Η πόλη στο βουνό ήταν προηγουμένως γνωστή ως Τήνος (Tine ή Tino στους Βενετούς) με την σημερινή πόλη να ήταν προηγουμένως γνωστή ως Άγιος Νικόλαος.