Σαν σήμερα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, το 1824, τα Οθωμανικά στρατεύματα, του αρχιναύαρχου Χοσρέφ Πασά, κατέστρεψαν το νησί των Ψαρών. Σχεδόν ένα μήνα μετά το Ολοκαύτωμα της Κάσου από τους Αιγυπτίους του Χουσεΐν Μπέη, που σήμανε την εξαφάνιση της μαχητικής προφυλακής του πολεμικού ναυτικού των επαναστατημένων Ελλήνων…
Το εκπληκτικό έργο της φωτογραφίας, “Μετά την καταστροφή των Ψαρών”, είναι του Νικόλαου Γύζη και παρουσιάζεται στην περιοδική έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης “Το 1821 στη Ζωγραφική”.
Το έργο ζωγράφισε ο Γύζης στο Μόναχο, μετά από το τρίτο και τελευταίο ταξίδι του στην Ελλάδα το 1895. Πρόκειται για ένα έργο εμπνευσμένο από τα τραγικά γεγονότα του 1824, τον αφανισμό δηλαδή του ηρωικού νησιού των Ψαρών από τους Τούρκους, δύο χρόνια μετά από τις σφαγές της Χίου. Όπως αναφέρει η Δρ Μαρία Κατσανάκη, “μέσα στην αντάρα της νύχτας, στη φουρτουνιασμένη θάλασσα του Αιγαίου, στοιβαγμένοι σε μια βάρκα στην οποία κυματίζει η σημαία, οι εκτοπισμένοι Ψαριανοί, με τα πατρογονικά κειμήλια στα χέρια, παλεύουν με όλες τους τις δυνάμεις να διασωθούν και να επιβιώσουν. Οι συνθήκες είναι αντίξοες, τα χτυπήματα της ιστορίας και της μοίρας δεν παύουν. Στο βάθος του ορίζοντα, όμως, ο ουρανός ανοίγει και η ελπίδα χαράζει.
