Ένα από τα σημαντικότερα έργα που ολοκληρώθηκε… 25 αιώνες μετά τη σύλληψη της ιδέας του

Ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης Ελλάδας, που διαδραμάτισε καταλυτικό ρόλο για το εμπόριο της Μεσογείου, η διώρυγα του Ισθμού της Κορίνθου, αποτέλεσε έμπνευση αιώνων και ολοκληρώθηκε… 25 αιώνες μετά τη σύλληψη της ιδέας της.

Η έναρξη των εργασιών έγινε σαν σήμερα, στις 23 Απριλίου 1882…

Η πρώτη σύλληψη της ιδέας ήταν στα τέλη του 7ου προ Χριστού αιώνα και συγκεκριμένα στα 602 π.Χ. Τότε ο τύραννος την Κορίνθου ο Περίανδρος αποφάσισε να ενώσει τον Κορινθιακό με τον Σαρωνικό Κόλπο. Σκοπός του ήταν να γίνουν προσπάθειες για την διάνοιξη διώρυγας στον ισθμό της Κορίνθου που θα επέτρεπε την αποφυγή του επικίνδυνου περίπλου της Πελοποννήσου και την συντόμευση της διαδρομής.

Αιώνες μετά, το 1830 ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας αποφασίζει να προχωρήσει το μεγαλεπήβολο έργο. Αναθέτει τη μελέτη στον Γάλλο μηχανικό Βιρλέ ντ’ Οστ, ο οποίος εκτίμησε ότι για να ολοκληρωθεί το έργο χρειαζόταν περίπου 40 εκατομμύρια χρυσά φράγκα. Το ποσό αυτό ήταν πάρα πολύ μεγάλο για το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος.

Το νερό όμως είχε κυλήσει στο αυλάκι. Το 1869 λειτουργεί η διώρυγα του Σουέζ και η εξέλιξη αυτή κινητοποιεί και την Ελληνική κυβέρνηση που αποφασίζει ότι πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της. Την ίδια χρονιά η Κυβέρνηση Ζαΐμη αποφασίζει και ψηφίζει το νόμο «περί διορύξεως του Ισθμού» και ουσιαστικά λαμβάνονται ευνοϊκές αποφάσεις για τη σύσταση εταιρειών για να αναλάβουν το έργο.

Με τη ρύθμιση αυτή είχε δικαίωμα η κυβέρνηση να παραχωρήσει σε εταιρεία ή ιδιώτη το προνόμιο κατασκευής και εκμεταλεύσως της Διώρυγας της Κορίνθου. Για το σκοπό αυτό υπέγραψε το 1870 Σύμβαση με Γάλλους επιχειρηματίες. Η Σύμβαση αυτή όμως, ατόνησε και το 1882 έγινε δυνατόν να συσταθεί η «Διεθνής Εταιρεία της Θαλάσσιας Διώρυγας της Κορίνθου» από τον Ούγγρο στρατηγό Στέφανο Τυρρ, στον οποίο το Ελληνικό Δημόσιο, ένα χρόνο νωρίτερα, είχε κατακυρώσει το έργο με το προνόμιο εκμετάλλευσής του για 99 χρόνια.

Η εταιρεία συγκροτήθηκε με τη συνδρομή γαλλικής τράπεζας και το εταιρικό κεφάλαιο αποτελείτο από 60.000 μετοχές των 500 φράγκων η καθεμία. Η Γαλλία με διόρυξη του Ισθμού της Κορίνθου αναμείχτηκε στη μεγαλύτερη κερδοσκοπική φάση του 19ου αιώνα στην Ευρώπη. Οι Γαλλικές κατασκευαστικές εταιρείες που ενεπλάκησαν στο έργο εξελίχτηκαν σε πανίσχυρους οικονομικούς φορείς και τα έργα άρχισαν, πάνω στα σχέδια του Νέρωνα.

Η έναρξη των εργασιών έγινε σαν σήμερα, στις 23 Απριλίου 1882, παρουσία του Βασιλιά Γεωργίου Α΄ και πολλών επισήμων. Αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα προγράμματα δημόσιων έργων που συντελέστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και συνδέθηκαν με το πρόσωπο του εκσυγχρονιστή Πρωθυπουργού Χαρίλαου Τρικούπη.

Η μελέτη του έργου έγινε από τον Ούγγρο Μπ. Γκέρστερ, αρχιμηχανικό της Διώρυγας Φραγκίσκου στην Ουγγαρία. Για την υλοποίησή του συνεργάστηκαν αρχιτέκτονες και μηχανικοί απ’ όλη την Ευρώπη και χρησιμοποιήθηκαν πρωτότυπα εκρηκτικά μηχανήματα, δυναμίτιδα και άλλες εκρηκτικές ύλες, από τα εργοστάσια της οικογένειας Νόμπελ στην Ιταλία και τη Γερμανία. Όμως το έργο και πάλι σταματάει μετά από περίπου οκτώ χρόνια, λόγω χρεοκοπίας του Τυρρ και έλλειψης χρημάτων.

Το 1890 η προσπάθεια συνεχίσθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Εργοληψιών και συμμετοχή του Ανδρέα Συγγρού. Τελικά η Διώρυγα ανοίχθηκε το 1893 μετά από εργασίες 11 ετών. Στις 25/7/1893 γίνονται, με την παρουσία των Βασιλέων και της Κυβερνήσεως, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Κορινθίας, τα εγκαίνια της Διώρυγας. Η διάνοιξη του Ισθμού, ένα από τα σημαντικότερα κατασκευαστικά επιτεύγματα της περιόδου, συντόμευσε το θαλάσσιο δρόμο από τον Πειραιά στην Ιταλία κατά το ήμισυ.