Η Παναγία η Κανάλα είναι Ιερό Προσκύνημα στην Κύθνο. Είναι η προστάτιδα του νησιού και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους χώρους προσκυνήματος στις Κυκλάδες.
Γιορτάζει κάθε Δεκαπενταύγουστο και από την 1η Αυγούστου τελείται κάθε απόγευμα η ακολουθία τους παρακλητικού κανόνος ή αλλιώς της παράκλησης, έως τη 13η Αυγούστου που ψάλλεται η αγρυπνία (“ολονυχτία”) προς τη χάρη της.
Την παραμονή του εορτασμού ψάλλεται ο Μεγάλος Εσπερινός, και ακολουθεί μεγάλο πανηγύρι στον οικισμό με παραδοσιακή μουσική και χορό. Οι εορτασμοί κορυφώνονται ανήμερα, όπου τελείται η Θεία Λειτουργία και μετά ακολουθεί περιφορά της εικόνας της Παναγίας στον οικισμό. Η περιφορά καταλήγει στον μώλο όπου γίνεται αναπαράσταση της εύρεσης της εικόνας της Παναγίας. Εκεί, οι ιερείς ρίχνουν αντίγραφο της εικόνας στη θάλασσα και κόσμος βουτάει να την πιάσει, που θεωρείται μεγάλη ευλογία.
Στους παραπάνω εορτασμούς συμμετέχει και το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό με φρεγάτα, τιμητικό άγημα και μπάντα. Επίσης, πανηγύρι προς τιμήν της Παναγιάς πραγματοποιείται στις 8 Σεπτεμβρίου και συνοδεύεται από παραδοσιακό γλέντι.
Ο ναός της Παναγίας της Κανάλας χτίστηκε το 1869 στη θέση του αρχικού ναού μετά από την εύρεση της εικόνας από ντόπιους ψαράδες. Η παράδοση λέει ότι η εικόνα ανασύρθηκε από τα δύχτια ψαράδων στο στενό (κανάλι) ανάμεσα στην Κύθνο και τη Σέριφο, εξού και η ονομασία Κανάλα.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας στην Κανάλα είναι ένα εξαιρετικό έργο της Κρητικής σχολής και την αγιογράφησε ο ιερέας Εμμανουήλ Σκορδίλης το 1575. Την Παναγιά την Κανάλα την αναφέρει και ο Νίκος Γκάτσος στο περίφημο Κυκλαδίτικο που έχει μελοποιήσει ο Μάνος Χατζιδάκις, καθώς και ο Κωστής Παλαμάς στο ποίημά του «Οι τρείς Αδελφές» το οποίο αναφέρεται στις τρεις σημαντικότερες Παναγίες του νησιού: Παναγία Κανάλα, Στρατηλάτισσα και Φλαμπουριανή.
Η περιοχή αυτή της Κανάλας είναι από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς του καλοκαιριού καθώς παραθερίζουν εκεί πλήθος τουριστών. Φημίζεται ακόμη, ως το πιο «πράσινο» σημείο του νησιού.
Σύνολο επισκέψεων 4,698 , Σήμερα 3
