Ένα από τα παλαιότερα αρχαία παιχνίδια που έχουν ανακαλυφθεί…

Το πήλινο σύμπλεγμα χρονολογείται στον 1ο αιώνα μ.Χ. και πιθανόν προέρχεται από τάφο. Βρέθηκε το 1.855 στην Αθήνα, κατά την ανασκαφή του χώρου των τότε βασιλικών ανακτόρων.

Το πήλινο σύμπλεγμα αποτελείται από τρεις μορφές, δύο ανδρικές και μία γυναικεία, απασχολημένους με ένα παιχνίδι στρατηγικής. Όλοι τους φορούν χιτώνα και ιμάτιο. Ένας άνδρας και μια γυναίκα κάθονται σε αναπαυτικά καθίσματα με πλάτη και παίζουν πεσσούς σε άβακα, που χωρίζεται σε 6 Χ 7 τετράγωνες θέσεις. Διακρίνονται δώδεκα πεσσοί σε διάφορα τετράγωνα. Η γυναίκα έχει απλώσει τα χέρια πάνω στον άβακα, σαν να προσπαθεί να σχολιάσει κάποια κίνηση ή εξέλιξη του παιχνιδιού.

Ο δεύτερος άνδρας, που έχει χαρακτηριστικά νάνου, παρακολουθεί το παιχνίδι καθιστός σε σκαμνί. Ο νάνος στρέφει τον πρόσωπό του προς τον νικητή του παιχνιδιού, όπως μας φανερώνει ο ρόδακας που έχει χαραχθεί από τον κοροπλάστη στο κάτω μέρος του καθίσματός του. Αντίθετα, το πίσω μέρος του καθίσματος της γυναίκας, που είναι η χαμένη του παιχνιδιού, φέρει εγχάρακτη χήνα, τα φτερά της οποίας αποτελούσαν σύμβολο ήττας και ατυχίας.

Τα παιχνίδια στρατηγικής με πεσσούς (πεσσεία ή πεττεία) θεωρούνται από τα παλαιότερα αρχαία παιχνίδια. Η πεσσεία αναφέρεται στα Ομηρικά έπη (Οδύσσεια, α, 106-107) και στο αρχαίο δράμα. Σύμφωνα με μία μυθολογική παράδοση, θεωρείται ότι εφευρέθηκε από τον Παλαμήδη, κατά τη διάρκεια της παραμονής των Αχαιών στην Αυλίδα Ευβοίας (Ευριπίδης, Ἰφιγένεια ἐν Αὐλίδι, 194-199) και πριν την αναχώρησή τους με ούριο άνεμο για την εκστρατεία στην Τροία. Πρόκειται για παιχνίδια στρατηγικής και οξύνοιας, μορφές και παραλλαγές των οποίων είναι δημοφιλείς μέχρι σήμερα.