Εντυπωσιακά γλυπτά από τον βυθό των Αντικυθήρων

Πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της έκθεσης «Επιστροφή στα Αντικύθηρα», η οποία φιλοξενείται στους χώρους της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη.

Ήταν γύρω στα μέσα του 1ου αι. π.Χ. όταν το μεγάλο πλοίο –η «Ολκάς»- έπεσε θύμα των θυελλωδών ανέμων και των επικίνδυνων ρευμάτων, στο θαλάσσιο πέρασμα των Αντικυθήρων, ενώ μετέφερε ένα φορτίο, το οποίο τόσο με τα σημερινά δεδομένα, όσο και με τα δεδομένα της εποχής του, αποτελούσε έναν πραγματικό θησαυρό μεγάλης οικονομικής και κυρίως ιστορικής και πολιτιστικής αξίας. Ένα φορτίο που αποκαλύπτει πολλά για τις εμπορικές διασυνδέσεις, και κυρίως για τις «τάσεις» της αγοράς και τις προτιμήσεις της υψηλής κοινωνίας εντός της πολιτικά και οικονομικά ρωμαιοκρατούμενης Μεσογείου, η οποία όμως ήταν σταθερά υπό την ελληνική και ελληνιστική πολιτιστική και πνευματική επιρροή.

Εντυπωσιακά γλυπτά, μαρμάρινα και χάλκινα, πολλά σε υπερφυσικό μέγεθος, όπως ο Χάλκινος Έφηβος, ο μαρμάρινος Ηρακλής του τύπου Farnese και ο ανδριάντας του «Φιλοσόφου», πολύτιμα μεταλλικά σκεύη, έπιπλα, γυάλινα και χρυσά κοσμήματα, αμφορείς ποικίλης προέλευσης και περιεχομένου, τα οποία μαρτυρούν την τεράστια ζήτηση της ρωμαϊκής αριστοκρατικής και αστικής τάξης για πολυτελή προϊόντα και τέχνεργα από την Ανατολική Μεσόγειο, που προορίζονταν για να κοσμήσουν τις επαύλεις τους στην Ιταλία.

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ένα καταπληκτικός αναλογικός υπολογιστής αστρονομικής χρήσης, επίτευγμα της ελληνικής επιστημονικής σκέψης και τεχνολογίας, που ανάλογό του δεν έμελλε να εμφανιστεί ξανά για πολλούς αιώνες, συγκαταλεγόταν, ως γνωστόν στο φορτίο, που βυθίστηκε μαζί με το πλοίο και διασκορπίστηκε στον απότομο πυθμένα των ακτών των Αντικυθήρων.

Η έκθεση είναι αφιερωμένη σε ένα από τα σημαντικότερα και συναρπαστικότερα κεφάλαια της ενάλιας αρχαιολογικής έρευνας διεθνώς, που στοχεύει να αποκαλύψει και να αναδείξει τα πολλά ακόμη κρυμμένα μυστικά του ναυαγίου των Αντικυθήρων. Η μερική ανέλκυση του ναυαγίου συνιστά την πρώτη μεγάλης έκτασης ενάλια έρευνα παγκοσμίως: Μια τυχαία ανακάλυψη του 1900, από Συμιακούς σφουγγαράδες, που έφεραν από, το βυθό της θάλασσας, στο φως της επιφάνειας, ανεπανάληπτους θησαυρούς με τη συνδρομή του Βασιλικού Ναυτικού και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Έκτοτε, συνεχίζει να γοητεύει, να κεντρίζει το παγκόσμιο ενδιαφέρον και να εμπλουτίζει διαρκώς τις γνώσεις μας για τον αρχαίο κόσμο.

Από τις πρώτες δύσκολες έρευνες του 1900-1901, πέρασαν δεκαετίες, έως το 1976, όταν ο Jacques-Yves Cousteau με την ομάδα του Calypso και τον Λάζαρο Κολώνα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία πραγματοποίησαν τις πρώτες ενάλιες έρευνες με επιστημονική προσέγγιση και υποβρύχια εξοπλιστικά μέσα. Μετά από αυτή την αποστολή, κανείς δε βούτηξε στο ναυάγιο, έως το 2012. Φωτογραφίες από το υπουργείο Πολιτισμού.