Η μία στέκει αγέρωχη στην Ελευσίνα και η άλλη… με δωροδοκία έφυγε από τον τόπο της

Η Καρυάτιδα που βλέπετε από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας, χρονολογείται στους ρωμαϊκούς χρόνους (1ος αι. π.Χ.). Είναι η μία από τις δύο μαρμάρινες Καρυάτιδες που στήριζαν το εσωτερικό πρόπυλο των Μικρών Προπυλαίων σαν ενσωματωμένα δομικά στοιχεία με διακοσμητικό ρόλο.

Πιθανότατα αναπαριστά ιέρεια που φέρει στο κεφάλι την κίστη, το κιβώτιο φύλαξης και μεταφοράς των ιερών αντικειμένων των Ελευσινίων Μυστηρίων. Επάνω του είναι σκαλισμένα σύμβολα της λατρείας: στάχυα, μήκωνες (παπαρούνες) και κέρνοι που αποτελούν τα χαρακτηριστικά σκεύη της λατρείας της θεάς Δήμητρας. Στη ζώνη του χιτώνα της απεικονίζεται ένα γοργόνειο, στοιχείο που τοποθετείται για να διώχνει μακριά τα κακόβουλα πνεύματα.

Η δεύτερη Καρυάτιδα εκτίθεται στο Μουσείο Fitzwilliam στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας. Τη μετέφερε εκεί τον 19ο αιώνα ο βρετανός περιηγητής Ε. Ντ. Κλαρκ, ο οποίος δωροδόκησε τους οθωμανούς διοικητές και την απέσπασε παρά την αντίδραση των χωρικών που την ονόμαζαν Αγία Δήμητρα και πίστευαν πως προστάτευε τη σοδειά τους.