Βραβείο από την Ευρώπη για το Γεφύρι που χτίστηκε, έπεσε, ξαναχτίστηκε, ξανάπεσε και αποκαταστάθηκε…

Βραβείο Ευρωπαϊκής Κληρονομιάς / Europa Nostra 2021 για την Ελλάδα για την αποκατάσταση του γεφυριού που κατέρρευσε έπειτα από τις έντονες πλημμύρες της 1ης Φεβρουαρίου 2015 και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2019.

Τα εύσημα και συγχαρητήρια στην επιστημονική κοινότητα, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στα Υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, και Πολιτισμού και Αθλητισμού, το ΤΕΕ, στην Περιφέρεια Ηπείρου. Όλους όσοι βοήθησαν ώστε να χαιρόμαστε έναν μοναδικό τόπο, ένα μοναδικό τοπίο και αυτό το εξαιρετικό έργο.

Είναι ο τόπος που ήταν κάποτε τα σύνορα της πατρίδας μας -και γι’ αυτό υπάρχουν και τα τελωνεία εκατέρωθεν- είναι ένας τόπος στον οποίο, κάποια στιγμή, επιδιώχθηκε η Εθνική Συμφιλίωση το 1944. Εδώ, το ΕΑΜ και ο ΕΔΕΣ συμφώνησαν για την πορεία της χώρας.

Τον Φεβρουάριο του 2015, όταν εκείνες οι φοβερές πλημμύρες είχαν ως αποτέλεσμα εκατοντάδες κυβικά νερού να κατακρημνίσουν το γεφύρι, το οποίο ήταν τραυματισμένο –αν και είχαν γίνει ήδη κάποιες επεμβάσεις- πάρθηκε η σωστή απόφαση της αποκατάστασής του, με αντίστοιχα υλικά, με τα ίδια εν πολλοίς υλικά, και κυρίως με την ίδια τεχνογνωσία, την οποία παρέδωσαν εκείνοι οι πετράδες των μέσων του 19ου αιώνα.

Το Γεφύρι της Πλάκας

Το γεφύρι της Πλάκας, μονότοξο πέτρινο γεφύρι, είναι το μεγαλύτερο του είδους του στην Ήπειρο. Την 1η Φεβρουαρίου 2015, κατά τη διάρκεια ισχυρής καταιγίδας κατέρρευσε ένα σημαντικό μέρος της κύριας καμάρας και του ανατολικού βάθρου της γέφυρας. Το έργο αποκατέστησε το γεφύρι στην παλιά του μορφή και ανέδειξε την υλική και άυλη του αξία εντός του ιδιαίτερου φυσικού τοπίου στο οποίο βρίσκεται.

Το γεφύρι της Πλάκας χτίστηκε το 1866 στον ποταμό Άραχθο, με τόξο που εκτείνεται πλέον των  40 μ. σε μήκος και 20 μ. σε ύψος. Κατασκευάστηκε για να ενισχύσει την επικοινωνία και το εμπόριο στις γύρω κοινότητες και, μέχρι το 1913, βρισκόταν στη συνοριακή γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χρησιμεύοντας ως μία από τις δύο εισόδους στην ηπειρωτική χώρα.

Έχει κηρυχθεί προστατευόμενο ιστορικό μνημείο και η ιστορική του σημασία για την Ελλάδα είναι σημαντική. Αν και κατά καιρούς πραγματοποιήθηκαν περιορισμένες επισκευαστικές εργασίες, καμία δεν αντιμετώπισε τη σοβαρή διάβρωση και υποσκαφή των θεμελίων της γέφυρας κάτω από την επιφάνεια του νερού.

Από τις εργασίες αποκατάστασης

Το έργο αποτελεί την πρώτη ανακατασκευή λίθινης γέφυρας στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα παρόμοια έργα παγκοσμίως. Φυσικά, παραδοσιακά υλικά χρησιμοποιήθηκαν κατά την αποκατάσταση του μνημείου, ενώ ανακτήθηκαν και αξιοποιήθηκαν παραδοσιακές μέθοδοι κατασκευής.