Εντυπωσιακό… Τα μάτια μας βλέπουν… το χθες. Όλα όσα κοιτάμε στον ουρανό ανήκουν στο παρελθόν

Τι πραγματικά βλέπουμε στον ουρανό; Η επιστημονική ανάλυση του Διονύση Π. Σιμόπουλου, Επίτιμου Διευθυντή Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου Ιδρύματος Ευγενίδου, περιγράφει μία εικόνα που πάρα πολλοί αγνοούμε:

“Τον περασμένο Αύγουστο είχα τη χαρά να το περάσω μαζί με φίλους στο πατρικό μου χωριό. Όλα σχεδόν τα βράδια ο ουρανός ήταν τόσο καθαρός ώστε από την αμμουδιά του Καϊάφα φαίνονταν να είναι γεμάτος άστρα. Λόγω της προχωρημένης ώρας τα άστρα που σκέπαζαν τον ουρανό ήταν τα ίδια άστρα που φαίνονται σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού μετά τη δύση του Ήλιου, και μερικές ώρες αργότερα, κι έτσι μια τέτοια ξενάγηση δεν ήταν καθόλου δύσκολη.

Στο κέντρο σχεδόν του ουρανού βρίσκονταν τα τρία λαμπρά άστρα που σχηματίζουν το λεγόμενο «καλοκαιρινό τρίγωνο». Στα νότια το άστρο Αλτάϊρ είναι το λαμπρότερο άστρο στον αστερισμό του Αετού. Πιο ψηλά το άστρο Ντένεμπ σημαδεύει την ουρά του Κύκνου, ενώ το πιο λαμπερό από τα τρία άστρα είναι ο Βέγας που σημαδεύει την περίφημη Λύρα του Ορφέα.

Ο Κύκνος και ο Αετός βρίσκονται ακριβώς πάνω στη ζώνη του Γαλαξία μας που απλώνονταν από τα βορειοανατολικά έως τα νοτιοδυτικά του ουρανού σαν μια φωτεινή αψίδα που οι αρχαίοι Έλληνες είχαν ονομάσει «γέφυρα του χρόνου». Και κατά κάποιον τρόπο δεν είχαν καθόλου άδικο.  Επειδή απαιτείται η παρέλευση κάποιου χρόνου για να φτάσει μέχρις εμάς το φως από τα απόμακρα άστρα, όταν κοιτάζουμε έξω στο Διάστημα βλέπουμε τις εικόνες των άστρων όπως ήταν στο παρελθόν και όχι όπως είναι την στιγμή που τα κοιτάμε.

Οι αστρονόμοι αποκαλούν το φαινόμενο αυτό «χρόνο παρέλευσης», που σημαίνει ότι όλα όσα βλέπουμε στον ουρανό ανήκουν στο παρελθόν. Το άστρο Αλτάϊρ για παράδειγμα είναι 16 έτη φωτός μακριά μας, που σημαίνει ότι το φως του τρέχοντας με την ταχύτητα των 300.000 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο χρειάζεται 16 χρόνια για να φτάσει από εκεί μέχρις εδώ. Ο Βέγας απέχει 26 έτη φωτός από τη Γη μας.

Έτσι ένας σημερινός 26χρονος μπορεί να δει απόψε πως ήταν το άστρο αυτό την ημέρα που γεννήθηκε. Ενώ το φως που θα φτάσει απόψε από τον Ντένεμπ άρχισε το ταξίδι του πριν από 1.675 χρόνια, όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος θεμελίωνε στο αρχαίο Βυζάντιο την Πόλη που ‘πείρε τ’ όνομά του. Όπως βλέπεται λοιπόν υπάρχει βάθος στον ουρανό παρ’ όλο που τ’ άστρα φαίνονται να είναι προσκολλημένα πάνω σ’ έναν ομοιόμορφα απέχοντα ουράνιο θόλο”. Άρθρο του Διονύση Π. Σιμόπουλου, Επίτιμου Διευθυντή Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου, Ιδρύματος Ευγενίδου