Κυκλοφορεί και στις ελληνικές θάλασσες ο καρχαρίας που γεννά… χωρίς να έχει ζευγαρώσει

Η Ζύγαινα ή Σφυροκέφαλος είναι ένα από τα είδη καρχαριών με ελάχιστες καταγραφές στις ελληνικές θάλασσες. Ο Μεσογειακός πληθυσμός του είδους έχει χαρακτηριστεί ως “Κρισίμως Κινδυνεύον”. Μπορεί να φτάσει τα 5 μέτρα μήκος και τρέφεται κυρίως με σαλάχια, ψάρια, καρκινοειδή και κεφαλόποδα, ενώ ζει σε βάθη μέχρι και 200 μέτρα. Μπορεί να φτάσει σε βάρος το μισό τόνο.

Χαρακτηριστικό του είδους είναι το μοναδικό σχήμα κεφαλιού του που μοιάζει σαν σφυρί, για αυτό και η πιο κοινή του ονομασία είναι σφυροκέφαλος. Σε μερικές περιοχές της Ελλάδας οι παλαιότεροι αλιείς τον αναφέρουν και ως “πατερίτσα” ακριβώς λόγω του σχήματος του κεφαλιού του. Ο ρόλος της δομής του κεφαλιού δεν είναι επακριβώς γνωστός, με θεωρίες να υποστηρίζουν ότι οξύνει τις αισθήσεις ή ότι βοηθάει στην μετακίνηση και στην χειραγώγηση της λείας.

Έχει ειπωθεί ότι το σχήμα του κρανίου βελτιώνει την όραση του σφυροκέφαλου. Η θέση των ματιών δίνει στον καρχαρία στερεοσκοπική όραση, καθώς και πλήρη ορατότητα 360 μοιρών στο κάθετο άξονα, που σημαίνει ότι μπορούν να δουν τόσο πάνω, όσο και κάτω συνέχεια. Επίσης το σχήμα του κρανίου μπορεί να βοηθάει στην ευρύτερη κατανομή των φυσίγγιων του Λορετζίνι, βελτιώνοντας την αίσθηση των ηλεκτρικών πεδίων και βοηθώντας με αυτό το τρόπο το σφυροκέφαλο να εντοπίσει ευκολότερα την λεία του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας σφυροκέφαλος καρχαρίας άφησε έκπληκτους τους επιστήμονες φέρνοντας στον κόσμο ένα μικρό χωρίς να έχει ζευγαρώσει! Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται ότι ένας καρχαρίας ή άλλο είδος ψαριού έχει την ικανότητα ασεξουαλικής αναπαραγωγής. Το μικρό γεννήθηκε στον ζωολογικό κήπο Ηenry Doorly στην Ομάχα της Νεμπράσκα και αναλύσεις του DΝΑ του επιβεβαίωσαν ότι αποτελεί «προϊόν» παρθενογένεσης. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Κουίν στο Μπέλφαστ και από τις ΗΠΑ απέδειξαν ότι από τον μικρό σφυροκέφαλο του είδους Sphyrna tiburo απουσίαζε το πατρικό DΝΑ. Σύμφωνα με τα αρχεία του ζωολογικού κήπου οι τρεις θηλυκοί καρχαρίες του ενυδρείου δεν είχαν έλθει σε επαφή με αρσενικά επί τουλάχιστον τρία χρόνια…

Οι ελληνικές θάλασσες φιλοξενούν σημαντική βιοποικιλότητα χονδριχθύων με τουλάχιστον 35 είδη καρχαριών, 31 είδη βάτων και ενός είδους χίμαιρας να έχουν καταγραφεί έως σήμερα! Οι καρχαρίες αποτελούν οργανισμούς ιδιαίτερης σημασίας όντας ανώτεροι θηρευτές και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων!

Ο πολύ χαμηλός αναπαραγωγικός ρυθμός, αλλά και οι σοβαρότατες απειλές που αντιμετωπίζουν, εξαιτίας της  αλιείας, της ρύπανσης και της υποβάθμισης των θαλάσσιων ενδιαιτημάτων, έχουν οδηγήσει σε τεράστια μείωση των πληθυσμών τους, παγκοσμίως.