Κέντρο λατρείας που σήμερα έχει την τιμητική του…

Χρόνια πολλά σε όλους τους εορτάζοντες.

Με αφορμή τη σημερινή ημέρα εορτασμού του Αγίου Δημητρίου βλέπουμε την βασιλική του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη.

Η βασιλική του Αγίου Δημητρίου, αφιερωμένη στον πολιούχο προστάτη της πόλης, ιδρύθηκε στις αρχές του 4ου αι. στη θέση όπου, όπως διασώζει η παράδοση και επιβεβαιώνει η αρχαιολογική έρευνα, φυλακίστηκε, μαρτύρησε και ετάφη, το 304, ο αυλικός αξιωματούχος Δημήτριος.

Στις αρχές του 5ου αι. ο έπαρχος του Ιλλυρικού Λεόντιος ανήγειρε στην ίδια θέση μνημειακή βασιλική που αναδείχθηκε σε κέντρο της λατρεία του αγίου Δημητρίου, η φήμη του οποίου διαδόθηκε στη βυζαντινή οικουμένη υπερβαίνοντας τα γεωγραφικά και χρονικά όρια της αυτοκρατορίας.

Το 1493 ο ναός μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος με την επωνυμία Κασιμιέ, ενώ η λατρεία του Αγίου συνεχίστηκε απρόσκοπτα στο ΒΔ διαμέρισμα της βασιλικής.

Η σημερινή αναδομημένη μορφή του ναού – ο οποίος καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς στην πυρκαγιά του 1917 – είναι αποτέλεσμα εκτεταμένων εργασιών αναστήλωσης που άρχισαν το 1918 και ολοκληρώθηκαν το 1948.

Από τον άλλοτε πλούσιο γλυπτό διάκοσμο διατηρείται η ορθομαρμάρωση στο τρίβηλο του νάρθηκα και μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη στις κιονοστοιχίες. Έντεκα ψηφιδωτές συνθέσεις αναθηματικού χαρακτήρα του 5ου, 7ου και 9ου αι. διατηρούνται στους δύο πεσσούς του ιερού βήματος και στο δυτικό τοίχο του κεντρικού κλίτους.

Κάτω από το εγκάρσιο κλίτος του ναού βρίσκεται η Κρύπτη, που στα υστεροβυζαντινά χρόνια ήταν το κέντρο της μυροβλυσίας του Αγίου. Στους χώρους της λειτουργεί έκθεση με ευρήματα, κυρίως γλυπτά που μαρτυρούν την μακραίωνη ιστορία της βασιλικής. Φωτογραφίες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.