Κήτοι με βάρος… 40 τόνους διασχίζουν το Ιόνιο Πέλαγος. Οι σοβαροί κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν

Μία θαλάσσια ζώνη, που φέρει την ονομασία Ελληνική Τάφρος, εκτείνεται από τη βόρεια Κεφαλονιά μέχρι τη νότια Ρόδο και είναι η περιοχή όπου η ευρασιατική συναντά την αφρικανική τεκτονική πλάκα. Σε αποστάσεις 3-10 χλμ. από την ακτή, το βάθος φτάνει ήδη τα 1.000 μ., ενώ εκεί βρίσκεται και το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου, το γνωστό Φρέαρ Οινουσσών, στα ανοιχτά της Πύλου, όπου το βάθος ξεπερνά τα 5 χλμ.

Η Ελληνική Τάφρος αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια κητωδών της Μεσογείου, όπου «συχνάζουν» σπάνια και απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά, όπως διάφορα είδη φαλαινών (φυσητήρες, πτεροφάλαινες και ζιφιοί), αλλά και δελφίνια, φώκιες, θαλάσσιες χελώνες. Σε αυτή την περιοχή συναντώνται αρκετοί φυσητήρες, κάποιοι από τους οποίους φτάνουν σε βάρος τους 40 τόνους…

Η ζώνη αυτή οι επιστήμονες ζητούν να κηρυχθεί από την ελληνική κυβέρνηση θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή μιας και αποτελεί τον κεντρικό βιότοπο των φαλαινών. Η Ελληνική Τάφρος είναι η μόνη στη Μεσόγειο «Περιοχή Ειδικής Σημασίας» για τους φυσητήρες, όπως έχει οριστεί από τη Διεθνή Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της Συγκείμενης Ζώνης του Ατλαντικού (ACCOBAMS).

Η Μεσόγειος αντιπροσωπεύει το 30% της παγκόσμιας εμπορικής ναυτιλίας ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τόπο βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων θηλαστικών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν, συνολικά 200.000 σκάφη διασχίζουν ετησίως τη Μεσόγειο, την ίδια ώρα που ο πληθυσμός των πτεροφαλαινών υπολογίζεται σε περίπου 3000.

Από τι απειλούνται αυτά τα θηλαστικά

Ωστόσο τα είδη αυτά αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές λόγω των εξορύξεων. Απειλούνται με προσωρινή ή μόνιμη απώλεια ακοής, αίσθηση που έχει αρκετά καθοριστική σημασία για την εξεύρεση τροφής αλλά και γενικότερα την επιβίωση των κητωδών.

Επιπλέον υπάρχει κίνδυνος να διαταραχθούν οι ήχοι που εκπέμπουν τα ίδια τα ζώα και που είναι απαραίτητοι για τη μεταξύ τους επικοινωνία, την κοινωνική τους συμπεριφορά και συνοχή. Ακόμη μπορεί να παρατηρηθούν διαταραχές στη συμπεριφορά των κητώδων, καθώς προσπαθούν να αποφύγουν τους ενοχλητικούς ήχους. Οι αντιδράσεις αυτές εκδηλώνονται ακόμη και αρκετά χιλιόμετρα από τη θέση διενέργειας της σεισμικής έρευνας.

Επιπλέον υπάρχει κίνδυνος να προκληθούν μαζικοί εκβρασμοί μιας και ο ανθρωπογενής θόρυβος απειλεί ιδιαίτερα τους ζιφιούς και στο Ιόνιο έχουν ήδη επανειλημμένα παρατηρηθεί φαινόμενα μαζικού εκβρασμού δεκάδων ατόμων λόγω ηχητικής ρύπανσης από στρατιωτικές ασκήσεις με χρήση σόναρ. Ένας ακόμη σημαντικός προβληματισμός των επιστημόνων είναι η ενδεχόμενη αύξηση του κινδύνου τραυματισμού και θανάτωσης λόγω συγκρούσεων με τα σκάφη έρευνας και υποστήριξης, την κυκλοφορία και τις διαδικασίες φόρτωσης των τάνκερ και γενικά την κυκλοφορία πέριξ της πλατφόρμας.

Σημειώνεται πως στα νερά της Ελλάδας ζουν μόνιμα εννέα θαλάσσια θηλαστικά: η πτεροφάλαινα, η μεσογειακή φώκια -ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός της οποίας εντοπίζεται στη Μεσόγειο και ειδικά στην Ελλάδα, ο φυσητήρας -το είδος με τον μεγαλύτερο εγκέφαλο που έχει καταγραφεί στο ζωικό βασίλειο, ο «ντροπαλός» ζιφιός, το σταχτοδέλφινο, το ρινοδέλφινο, το ζωνοδέλφινο, το κοινό δελφίνι, καθώς και η μικροσκοπική φώκαινα που ζει αποκλειστικά στα νερά της Θράκης.