Ο «ασθενής ευγνωμονών»… Ένα περίφημο ανάγλυφο για την διαδικασία ίασης…

Πολιτισμός

Βλέπετε αναθηματικό ανάγλυφο από το Ιερό του Αμφιαράου στον Ωρωπό, το Α΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. Ο «ασθενής ευγνωμονών» είναι ο Αρχίνος, στο πρόσωπο του οποίου ενσαρκώνεται η προσδοκία της ίασης και η ευγνωμοσύνη για την ευτυχή έκβαση της ασθένειας.

Στο περίφημο ανάγλυφο καταγράφονται τρία στιγμιότυπα των διαδοχικών σταδίων της θρησκευτικής θεραπείας στα ιερά της αρχαιότητας. Στα δεξιά της παράστασης ο πιστός προσέρχεται στο ιερό προσευχόμενος. Κατόπιν ο ασθενής κοιμάται στο εγκοιμητήριο, ενώ ένα φίδι, φανταστική ενσάρκωση του θεού, τον θεραπεύει με δάγκωμα. Σε πρώτο πλάνο απεικονίζεται σαν γιατρός ο Αμφιάραος να περιποιείται ο ίδιος τον πονεμένο ώμο. Ο προσκυνητής αφήνεται με εμπιστοσύνη στις φροντίδες του θεού.

Η διαδικασία της ίασης –στα πολυάριθμα Ασκληπιεία κυρίως – περιλάμβανε συνοπτικά τις εξής φάσεις: εξαγνισμό, θυσία, τελετουργικό γεύμα, θεραπευτικό ύπνο και αφιέρωση ευχαριστηρίων. Πριν αξιωθεί την κυρίως μαγική θεραπεία, ο πιστός εξαγνιζόταν με νερό. Τον καθαρμό ακολουθούσε η θυσία. Έχοντας κοινωνήσει καθαρός το σώμα του θεού, μπορούσε πλέον κανείς να μεταβεί στο τελικό στάδιο της ιαματικής διαδικασίας και να κοιμηθεί στο εγκοιμητήριο, όπου περίμενε την  εμφάνιση του θεού. Η εγκοίμηση, δηλαδή ο θεραπευτικός ύπνος, είναι γνωστή από τις επιγραφικές πηγές και από άλλα αναθηματικά ανάγλυφα.

Ο Αρχίνος πρωταγωνιστεί στην απεικόνιση της διαδικασίας της ίδιας του της θεραπείας. Στο πρόσωπό του, που εμφατικά εικονίζεται στο ανάγλυφο, ενσαρκώνεται η προσδοκία της ίασης που οδηγούσε τα πλήθη στα ιερά και η ευγνωμοσύνη για την ευτυχή έκβαση της ασθένειας. Μέσω της πίστης και της αυθυποβολής οι απλοί άνθρωποι, αλλά και μεγάλες προσωπικότητες της αρχαιότητας, έβρισκαν στα ιερά των θεραπευτών θεών, όπως ο Ασκληπιός και ο Αμφιάραος, ελπίδα και ανακούφιση, που έμοιαζε με θαύμα. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Διαδώστε το Εδώ ζεις