Ο επικίνδυνος Όλυμπος: Ανάμεσα στον ουρανό και στη γη, κάπου ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο…

Με ανησυχία οι ειδικοί παρατηρούν ότι σημειώνονται με μεγάλη συχνότητα τα τελευταία χρόνια, σοβαροί τραυματισμοί, αποπροσανατολισμοί, αλλά και αρκετοί θάνατοι ανθρώπων που επιχειρούν ορειβασία στον Όλυμπο…

Μπορεί ο ορειβάτης, σκαρφαλώνοντας βήμα – βήμα τις αιχμηρές κορφές, κάπου ανάμεσα στον ουρανό και στη γη, κάπου ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, να ζει τις μεγαλύτερες συγκινήσεις του. Μπορεί να αναζητά την πραγματική περιπέτεια, ακολουθώντας την συναρπαστική πορεία απελευθέρωσης από τις φοβίες του σύγχρονου πολιτισμένου ανθρώπου.

Όμως, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν δεν είναι λίγες: ο ατέλειωτος ανήφορος, η απόκρημνη ορθοπλαγιά, το παγωμένο χιόνι, ο κάθετος πάγος. Οι χιονοστιβάδες είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο ορειβάτης, ο ορεινός πεζοπόρος, ο χιονοδρόμος, ακόμη και ένας επισκέπτης, στο χειμερινό βουνό. Κάθε χρόνο πέφτουν εκατοντάδες χιονοστιβάδες στα βουνά. Όσο πιο ψηλά είναι τα βουνά, τόσο περισσότερες και μεγαλύτερες είναι οι χιονοστιβάδες που προκαλούνται.

Σύμφωνα με έμπειρους διασώστες, μια χιονοστιβάδα μπορεί να είναι πιο καταστρεπτική ακόμη και από ένα σεισμό. Μάλιστα, κάποιες χιονοστιβάδες μεγάλης κλίμακας, προκαλούν ένα τέτοιο ωστικό κύμα, το οποίο μπορεί να είναι πιο καταστρεπτικό από την ίδια τη χιονοστιβάδα.

Αν και ο αριθμός και ο όγκος των χιονοστιβάδων τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν μειωθεί αρκετά στα ελληνικά βουνά (κάποτε έπεφτε μία κάθε 45 λεπτά, ήταν αλλεπάλληλες και κυλούσαν σε όλα τα ζωνάρια), διότι έχουν περιοριστεί οι χιονοπτώσεις, ωστόσο ο κίνδυνος εξακολουθεί και παραμένει, αφού η πρόβλεψη χιονοστιβάδας είναι ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση, όπως και η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της, σύμφωνα με ορειβάτες.

Οι χιονοστιβάδες είναι ένας υδρομετεωρολογικός κίνδυνος. Είναι ροή μάζας χιονιού σε πλαγιές σε μεγάλες αποστάσεις. Είναι ένα πολύπαραγοντικό φαινόμενο όπως και οι κατολισθήσεις που γίνονται στην ξηρά. Έχουν σχέση με την ποσότητα και την ποιότητα του χιονιού, με το εάν έχει πέσει χιόνι προηγουμένως, εάν είναι ολισθηρό το έδαφος, πώς είναι το πρανές και οι κλίσεις του και εάν υπάρχει βλάστηση.

Συμβουλές ειδικών

Η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, όπως αναφέρεται στο ΑΜΠΕ, εφιστά την προσοχή των ορειβατών τονίζοντας πως σε περίπτωση χιονοστιβάδας, η ζωή του εμπλεκόμενου εξαρτάται αποκλειστικά από τους συντρόφους του, τον εξοπλισμό τους και πόσο καλά εκπαιδευμένοι είναι οι ίδιοι, καθώς ο μέσος χρόνος ζωής είναι 15 λεπτά.

Οι ορειβάτες θα πρέπει να γνωρίζουν τι ποσότητες χιονιού έχουν πέσει στα βουνά και τι ανέμους έχουν. Από τις ποσότητες του χιονιού και τους ανέμους να πονηρευτούν και να βγάλουν συμπεράσματα. Οι ορειβάτες θα πρέπει να ενημερώνουν φίλους και συγγενείς για τη διαδρομή που θα ακολουθήσουν. Πότε θα ξεκινήσουν και πότε θα επιστρέψουν. Επίσης, να έχουν επικοινωνία με τον ασύρματο και να ξέρουν τα επικίνδυνα σημεία του βουνού.

Το χρονικό των δυστυχημάτων στην Ελλάδα από χιονοστιβάδες

Σύμφωνα με την πυροσβεστική υπηρεσία, την περίοδο 2016-2020, μόνο στον Όλυμπο έχουν χάσει τη ζωή τους έξι άτομα, ενώ άλλα 21 τραυματίστηκαν και χρειάστηκε επιχείρηση της πυροσβεστικής για τη διάσωσή τους. Το ποσοστό των περιστατικών αυτών έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα, ενώ το 2013 η πυροσβεστική κλήθηκε να επιχειρήσει σε μόλις πέντε περιπτώσεις, το 2017 επιχείρησε σε 20 διασώσεις, το 2018 σε 16, το 2019 σε 20 και φέτος ήδη επιχείρησε σε 16.

Χιονοστιβάδα προκάλεσε το μεγαλύτερο ορειβατικό δυστύχημα στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 1976 στη θέση Λαιμός του Ολύμπου με έξι νεκρούς, όταν ισχυροί άνεμοι εξαφάνισαν το χιόνι στις βόρειες πλαγιές στις κόψεις.

Στις 16/1/1996, στα Λευκά Όρη, στην Κρήτη έχασε ένας άνθρωπος τη ζωή του, ενώ στις 2/2/1998 καταγράφηκε δυστύχημα με δύο νεκρούς στον Όρβηλο.

Στις 14/2/2005, στο Μαίναλο, πέντε άτομα έχασαν τη ζωή τους από χιονοστιβάδα, ενώ θανατηφόρα δυστυχήματα καταγράφηκαν και τα επόμενα δύο χρόνια στις 13/1/2013 στην Τύμφη – Λάπατο και στις 31/12/2017 στη Βασιλίτσα με δύο νεκρούς συνολικά.

Τελευταίο τραγικό περιστατικό ήταν αυτό που σημειώθηκε στον Όλυμπο, πριν από λίγες ημέρες, με το χαμό των δύο γιατρών- ορειβατών.

Σε άλλες τρεις περιπτώσεις, χιονοστιβάδες τραυμάτισαν ορειβάτες. Στις 25/3/1988, 40 ορειβάτες παρασύρθηκαν από χιονοστιβάδα στον Όλυμπο εκ των οποίων οι δύο τραυματίστηκαν σοβαρά. Στο Παγγαίο στις 7/1/1989 παρασύρθηκε ένας ορειβάτης 250 μέτρα με αποτέλεσμα να τραυματιστεί, ενώ στις 28/1/2001 δύο ορειβάτες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο με σοβαρά τραύματα μετά από παράσυρση 400 μέτρων από χιονοστιβάδα.