Αυτή η Μονή είναι, παγκοσμίως, γνωστή για τα εξαιρετικής τέχνης ψηφιδωτά της…

Η Νέα Μονή της Χίου είναι ένα παλαιό ιστορικό μοναστήρι, που ιδρύθηκε το 1042 μ.Χ. και είναι γνωστό, παγκοσμίως, για τα εξαιρετικής τέχνης ψηφιδωτά του. Το 1990 ανακηρύχθηκε μνημείο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Το αρχιτεκτονικό συγκρότημα της μονής βρίσκεται σε υψόμετρο 670 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας,

Παρά το γεγονός ότι λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς, περί το 1300, η Νέα Μονή έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή της κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο, οπότε έφθασε να έχει περί τους χίλιους μοναχούς. Ο αριθμός αυτός δεν είναι υπερβολικός, αφού η Μονή απολάμβανε διαφόρων προνομίων και αυτοκρατορικών δωρεών και έφθασε να έχει στην ιδιοκτησία της τα δύο τρίτα των κτημάτων του νησιού.

Τα ψηφιδωτά της Νέας Μονής Χίου αποτελούν ένα από τα τρία κορυφαία σύνολα ψηφιδωτών στον ελλαδικό χώρο κατά τον Μεσαίωνα. Τα άλλα δύο είναι τα ψηφιδωτά της Μονής του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία και της Μονής Δαφνίου στην Αττική (Δαφνί).

Οι καλλιτέχνες που δούλεψαν εδώ ήταν Κωνσταντινουπολίτες, των αυτοκρατορικών καλλιτεχνικών εργαστηρίων. Η καλύτερα σωζόμενη παράσταση είναι η «Βάπτιση», η οποία, μαζί με τη «Σταύρωση» και την «Η Εις Άδου Κάθοδος» (Ανάσταση) αποτελεί το αριστουργηματικότερο ίσως τρίπτυχο.

Στα ψηφιδωτά της Νέας Μονής Χίου αντανακλώνται περισσότερα από ένα τεχνοτροπικά ρεύματα της βυζαντινής τέχνης του τέλους της δυναστείας των Μακεδόνων.

Αξιοσημείωτη είναι τέλος η προσοχή που δόθηκε από τους δημιουργούς ώστε τα ψηφιδωτά του κυρίως ναού, τοποθετημένα ψηλότερα από τον θεατή, να δείχνουν τις σωστές αναλογίες όταν παρατηρούνται από τα κάτω. Όσες παραστάσεις καλύπτουν καμπύλες επιφάνειες έχουν ελαφρώς «συμπιεσμένο» το κεντρικό ή άλλο μέρος ώστε να φαίνονται με τις σωστές αναλογίες στον θεατή, καθώς και άλλες διορθώσεις, που θεωρητικά θα απαιτούσαν γνώσεις προβολικής γεωμετρίας.