Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), το ένα τρίτο του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού είναι καπνιστές. Στην Ελλάδα η αναλογία είναι ακόμη χειρότερη, αφού 1 στους 2 καπνίζει. Το κάπνισμα προκαλεί 4 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο και 550 χιλιάδες θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνολικά οι θάνατοι που οφείλονται στο κάπνισμα είναι περισσότεροι από το σύνολο των θανάτων από τροχαία ατυχήματα, αλκοόλ, ναρκωτικά, ανθρωποκτονίες και αυτοκτονίες. Να σημειωθεί ότι ένας καπνιστής έχει περίπου 10 χρόνια μικρότερο προσδόκιμο ζωής από έναν μη καπνιστή και περίπου 12 χρόνια λιγότερα υγιούς ζωής από έναν μη καπνιστή.
Τσιγάρο και Παθήσεις
Σύμφωνα με τον καρδιολόγο Dr. Τσούγκο Ηλία, Διευθυντή ΣΤ’ Καρδιολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, όλες οι μελέτες συμφωνούν ότι το κάπνισμα αποτελεί τον κύριο παράγοντα για την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης και την αύξηση της θνησιμότητας των παρακάτω νοσημάτων: Στεφανιαία νόσος, Καρκίνος του πνεύμονα, του φάρυγγα, του λάρυγγα, της ουροδόχου κύστεως, των νεφρών, του στομάχου, κ.ά., Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, Αγγειακές παθήσεις του εγκεφάλου, Αυξημένος κίνδυνος για κυνάγχη, στομαχικά έλκη, οστεοπόρωση, πολύποδες παχέος εντέρου, νόσο του Crohn, στυτική δυσλειτουργία, κατάθλιψη, μυϊκές βλάβες, ρευματοειδή αρθρίτιδα, δημιουργία ρυτίδων, αμβλυωπία καπνού.
Όσον αφορά στο κάπνισμα κατά τη διάρκεια της κύησης, αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του εμβρύου όπως: αυξημένη πιθανότητα αποβολών, καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου, χαμηλό βάρος γέννησης και αυξημένη πιθανότητα πρόωρου τοκετού.
Κάπνισμα και Στεφανιαία Νόσος
Το κάπνισμα συνδέεται δοσολογικά με την αρτηριοσκλήρωση. Προκαλεί δηλαδή στένωση των αγγείων και προάγει την παραγωγή χοληστερόλης συμβάλλοντας στην εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου. Ο κίνδυνος προσβολής από στεφανιαία νόσο είναι 2-3 φορές υψηλότερος για τους καπνιστές από ότι για τους μη καπνιστές. Βέβαια ο κίνδυνος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από την ποσότητα των τσιγάρων. Το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο. Επιπλέον, ευθύνεται για το 40% περίπου του συνόλου των θανάτων από καρδιακά νοσήματα, ενώ η υπερχοληστερολαιμία για το 24% και η διαστολική υπέρταση για το 31%.
Έρευνες έχουν δείξει ότι:
-
αυτοί που καπνίζουν μέχρι 10 τσιγάρα την ημέρα έχουν 25-30% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου από αυτούς που δεν καπνίζουν,
-
αυτοί που καπνίζουν 10-20 τσιγάρα έχουν 30-50% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου από αυτούς που δεν καπνίζουν,
-
αυτοί που καπνίζουν 20-40 τσιγάρα έχουν 75% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου από αυτούς που δεν καπνίζουν,
-
αυτοί που καπνίζουν περισσότερα από 40 τσιγάρα την ημέρα έχουν 100% μεγαλύτερη πιθανότητα από τους μη καπνιστές. (Fielding 2002).
Διακοπή Καπνίσματος
Το πιο σημαντικό στάδιο για να διακόψει κανείς το κάπνισμα είναι η απόφαση να το διακόψει.
Τα δέκα βήματα διακοπής του καπνίσματος κατά τον Tom Ferguson είναι:
-
Σκεφτείτε να κόψετε το κάπνισμα
-
Ψάξτε για πληροφορίες για τη διακοπή του καπνίσματος
-
Τροποποιείστε τον κίνδυνο από το κάπνισμα (π.χ. αλλάζοντας μάρκα)
-
Αποφασίστε να το κόψετε
-
Θέστε μία ημερομηνία διακοπής
-
Κρατηθείτε χωρίς να καπνίσετε 24 ώρες
-
Συμπληρώστε την πρώτη σας εβδομάδα ως μη καπνιστής
-
Συμπληρώστε τον πρώτο σας μήνα ως μη καπνιστής
-
Συμπληρώστε το πρώτο σας τρίμηνο ως μη καπνιστής
-
Συμπληρώστε τον πρώτο σας χρόνο ως μη καπνιστής
Μέθοδοι Διακοπής Καπνίσματος
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την διακοπή του καπνίσματος βασίζονται σε :
-
Συμπεριφορικές τεχνικές
-
Γνωσιακές τεχνικές
-
Φαρμακοθεραπεία με χρήση υποκατάστατων νικοτίνης, βουπροπιόνη (είναι ένα ήπιο αντικαταθλιπτικό) ή βαρενικλίνη (δεν είναι αντικαταθλιπτικό, είναι ένα νέο σκεύασμα που δρα στους υποδοχείς της νικοτίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα).
Ως θεραπεία εκλογής για την διακοπή του καπνίσματος θεωρούνται οι γνωσιακές- συμπεριφορικές παρεμβάσεις με την παράλληλη χρήση υποκατάστατων νικοτίνης (Garrison et al. 2003).
Υποκατάστατα Νικοτίνης
Τα υποκατάστατα νικοτίνης εφοδιάζουν τον οργανισμό με μικρές ποσότητες νικοτίνης, ώστε να μπορεί να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα του στερητικού συνδρόμου. Κατά τη χρήση τους όμως δεν επιτρέπεται το κάπνισμα λόγω της πιθανότητας εμφάνισης τοξικών επιπέδων νικοτίνης στο αίμα. Στα υποκατάστατα νικοτίνης περιλαμβάνονται τα αυτοκόλλητα νικοτίνης, οι τσίχλες νικοτίνης, τα ρινικά σπρέι και τα εισπνεόμενα σκευάσματα νικοτίνης.
• Αυτοκόλλητα Νικοτίνης
Πρόκειται για μικρά αυτοκόλλητα εμποτισμένα με νικοτίνη. Έχουν ως πλεονέκτημα την παροχή στον οργανισμό σταθερής δόσης νικοτίνης. Υπάρχει όμως η πιθανότητα τοπικού δερματικού ερεθισμού και μπορεί να προκαλέσουν παράξενα όνειρα εάν συνεχίσει να τα φορά κανείς και στον ύπνο. Η διάρκεια θεραπείας είναι περίπου 12 εβδομάδες.
• Τσίχλα Νικοτίνης
Η τσίχλα νικοτίνης είναι μία εύχρηστη μέθοδος αφού μπορεί κανείς να την πάρει όποτε νιώθει την ανάγκη να καπνίσει. Βοηθά τους καπνιστές να έχουν κάτι στο στόμα τους που να υποκαθιστά το τσιγάρο. Δεν μπορούν όμως να την μασούν όταν πίνουν ποτό ή αναψυκτικό.
Ένα like φέρνει... χαμόγελα
