Λακκί. Μία μικρή πόλη με τεράστια ιστορία… Από τις μοναδικές στην Ευρώπη που ιδρύθηκε με αρχιτεκτονικά σχέδια

Είναι η μόνη σύγχρονη πόλη στην Ελλάδα και η δεύτερη στην Ευρώπη, που σχεδιάστηκε και ιδρύθηκε εξ αρχής, με ρυμοτομικά και αρχιτεκτονικά σχέδια ως πρότυπη πόλη. Ο λόγος για το Λακκί ή Πόρτολάγκο της Λέρου, που ιδρύθηκε το 1930, επί ιταλικής κατοχής. Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα της ιταλικής ορθολογιστικής και φασιστικής αρχιτεκτονικής, δια χειρός Αρμάντο Μπερναμπίτι και Ροντόλφο Πετράκο.

Το νησί επισκέφθηκε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τονίζοντας ότι «αυτό που χρειάζεται άμεσα το Λακκί είναι να εξασφαλιστεί η προστασία του με βάση το νόμο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Παράλληλα, απαιτείται ένα στρατηγικό σχέδιο για το Λακκί και τα Λέπιδα”.

Κήρυξη ως ιστορικού τόπου

Το Λακκί είναι ένας ιστορικός τόπος, ιδιαίτερης φυσιογνωμίας, με ένα σημαντικό κτηριακό απόθεμα το οποίο έχει μεν υποστεί ζημίες, αλλά η αποκατάστασή του είναι και εφικτή. Για τις μελέτες θα αξιοποιηθεί το πολύτιμο υλικό των πρωτοτύπων σχεδίων που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους.

Στο αμέσως επόμενο διάστημα στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων θα εισαχθεί προς συζήτηση η πρόταση της κήρυξης των περιοχών Λακκί και Λέπιδα ως ιστορικού τόπου, ενώ στη συνέχεια θα εξεταστεί η κήρυξη ως μνημείων συγκεκριμένων κτηρίων που πληρούν απολύτως τις προϋποθέσεις του νόμου.

Εδώ και ο πρόγονος των ραντάρ

Στο όρος Πατέλα, βρίσκονται κατάλοιπα στρατιωτικών εγκαταστάσεων. Ένα τεράστιο συγκρότημα κτηρίων και κατασκευών, όπου διασώζονται “ο ακουστικός τοίχος” και το “αερόφωνο”. Πρόκειται για μία μοναδική στρατιωτική κατασκευή, έναν πρόγονο των ραντάρ που επέτρεπε στους Ιταλούς να παρακολουθούν τις πτήσεις των εχθρικών αεροπλάνων. Μία ακόμη ανάλογη εγκατάσταση υπάρχει στη Μεσσήνη της Ιταλίας. Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού ζήτησε τη συνεργασία του Δήμου, προκειμένου οι εγκαταστάσεις να προστατευθούν με κάποιο τρόπο από την βόσκηση των ζώων που προκαλούν καταστροφές στις εγκαταστάσεις. Παράλληλα, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού θα προχωρήσουν την διαδικασία κήρυξης της περιοχής ως ιστορικό τόπο.

Πρότυπο Μουσείο σε υπόγειες στοές

Σε υπόγειες στοές στη Μερικιά φιλοξενείται το δημοτικό μουσείο, στο οποίο εκτίθενται πλήθος αντικειμένων κυρίως από την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα οποία αν συνδυαστούν με τα ανάλογα που εκτίθενται στον Πύργο Μπελένη, όπου στεγάζεται το επίσης δημοτικό Λαογραφικό Μουσείο, μπορούν να αποτελέσουν το υλικό για τη δημιουργία ενός πρότυπου Μουσείου αφιερωμένου στην περίοδο του μεσοπολέμου και στον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο.

“Η Λέρος, σύμφωνα με την κ. Μενδώνη, πρέπει να αποτελέσει πόλο έλξης για τους λάτρεις του ιστορικού τουρισμού, οι οποίοι επιζητούν την επίσκεψη των τόπων που συνδέονται άμεσα με τους δύο μεγάλους πολέμους του 20ου αιώνα”. Είναι μία κατηγορία τουρισμού, που ενδιαφέρει όλα τα κράτη, τους γείτονές μας στη Μεσόγειο. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Βερντέν στη Γαλλία, που ουσιαστικά ζει από την ομώνυμη Μάχη.

Συντηρείται από αυτήν ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της περιοχής. Γύρω από το νησί υπάρχουν πολλά ναυαγισμένα πολεμικά πλοία και μάλιστα σε σχετικά μικρό βάθος. Τα ναυάγια αυτά δημιουργούν ένα εκτεταμένο καταδυτικό πάρκο με πολλαπλά οφέλη για τη Λέρο. Πρέπει να αναδειχθεί η μοναδικότητα του νησιού για να διεκδικήσει με αξιοπιστία το μερίδιο που του αναλογεί. Γι’ αυτό απαιτείται η συνεργασία των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού, Εθνικής Άμυνας και Περιβάλλοντος, με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και τον Δήμο Λέρου.