Δείτε για πρώτη φορά το πρωτότυπο χειρόγραφο μελοποίησης του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν». Ήταν σε θησαυροφυλάκιο 85 χρόνια

Το πρωτότυπο χειρόγραφο της β’ μελοποίησης του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Νικολάου Χαλικιόπουλου-Μάντζαρου, έρχεται στο φως… Πλέον θα έχει τη δυνατότητα, για πρώτη φορά στην ιστορία, να το δει το ευρύ κοινό από σήμερα ως το τέλος του χρόνου στην επετειακή έκθεση “Στην Ηχώ του Αγώνα” που διοργανώνεται από τη Δημοτική Πινακοθήκη Κέρκυρας στα πλαίσια των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Εθνική Παλιγγενεσία.

Πρόκειται για ένα πολυσέλιδο χειρόγραφο, του Νικολάου Χαλικιόπουλου-Μάντζαρου, που φυλασσόταν εδώ και 85 χρόνια στο θησαυροφυλάκιο του δήμου Κεντρικής Κέρκυρας, μετά τη δωρεά από τον τότε υπουργό Παιδείας Γεώργιο Παπανδρέου στον δήμο Κερκυραίων, το 1936. Το χειρόγραφο αυτό παραδόθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Κέρκυρας, μετά και την παράδοσή του από τη δήμαρχο Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων, Μερόπη Υδραίου στον πρόεδρο της Δημοτικής Πινακοθήκης.

Όπως επισημαίνεται σε διδακτορική διατριβή του διδάκτορα Μουσικολογίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, εκπαιδευτικού, Κωνσταντίνου Ζερβόπουλου, “πρόκειται για ένα ογκώδη χειρόγραφο τόμο, διαστάσεων 23Χ30 cm περίπου, πλαγίου σχήματος, δεμένο με σκληρό εξώφυλλο, με δερμάτινη καφετί πλάτη (με 6 χρυσέκτυπες διπλές λωρίδες), στο εξώφυλλο του οποίου, διαβάζεται (σε διπλωματική καταγραφή: “ΎΜΝΟΣ / Εις την Ελευθερίαν / Δ. Σολωμού / Νικόλαος Χ. Μάντζαρος / Κερκυραίος / Εμελοθέτησεν”.

Στην εσωτερική πλευρά του μπροστινού εξωφύλλου, υπάρχει η εξής ένδειξη (σε διπλωματική καταγραφή) : “Opera inedita / Originale / Prezzo franchi No 25.000 / Venticinque milla / Proprieta del figlio dell’ autore / Demetrio C. Manzaro/ Concirese”.”

 Όσον αφορά την τελική μορφή της «πολυφωνικής» μελοποίησης, έτσι όπως αυτή καταγράφεται στο χειρόγραφο, παρατηρείται ότι στα περισσότερα μέρη της έχουν προστεθεί πιανιστικές εισαγωγές, σε αντίθεση με τις παλαιότερες γραφές της ίδιας μελοποίησης.

Επίσης, κάποια μέρη της είναι μοναδικά στις διάφορες εκδοχές της «πολυφωνικής» μελοποίησης, κάποια προέρχονται από την «πρώτη» μελοποίηση, κάποια άλλα, αποτελούν εξαιρετικά δείγματα συνθετικής ωρίμανσης του ύφους του συνθέτη, ενώ αντίθετα, ελάχιστα μέρη υστερούν κάπως σε ενδιαφέρον σε σχέση με τις παλαιότερες γραφές τους. Τέλος, αυτό που θα πρέπει να τονιστεί σε σχέση με το χειρόγραφο και την «πολυφωνική» μελοποίηση του Ύμνου, είναι η εξαιρετική επιμέλεια που επέδειξε ο Μάντζαρος τόσο στην καθαρή γραφή της μουσικής, όσο και στην πολύ προσεγμένη κειμενοθεσία.

Όπως εξιστορεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ζερβόπουλος, «ο τόμος, μαζί με κάποια άλλα έργα του συνθέτη, φαίνεται ότι είχαν εκτεθεί από τον υιό του συνθέτη, Δημήτριο, στην παγκόσμια εμπορική έκθεση του Παρισιού του έτους 1878 προς πώληση, προκειμένου να ελαφρυνθεί η οικογένεια του συνθέτη από τα δυσβάστακτα οικονομικά βάρη που είχαν κληρονομήσει. Η επίσημη ισοτιμία γαλλικού φράγκου 1878 με ευρώ (σε τιμές 2007) ήταν 1 FRF = 4,7032 ευρώ, συνεπώς, τα 25.000 FRF αντιστοιχούν σε 117.580 ευρώ.

Ο τόμος δεν πωλήθηκε, τελικά το 1878, αλλά μάλλον πωλήθηκε αργότερα (κάτω από 100 δραχμές της εποχής) από τον εγγονό του Μάντζαρου, το γιο του Δημητρίου, σιορ Τόνη, στον “Καμηλιέρη”, ίσως τον συνθέτη Λαυρέντιο Καμηλιέρη. Αυτός φαίνεται ότι το πώλησε σε άγνωστο αγοραστή, έως ότου το τεκμήριο εντοπίζεται και πάλι στα 1930 στα χέρια της δισέγγονης του Μάντζαρου, Γεωργίας, συζύγου Αναστασίου Κράλλη, από όπου τελικά αγοράστηκε από το ελληνικό κράτος, με μεσολάβηση του τότε υπουργού Παιδείας, Γεωργίου Παπανδρέου, αντί 60.000 δραχμών, περίπου 10.200 ευρώ σε τιμές 2007 και έκτοτε παραμένει στην Κέρκυρα, αρχικά στο Μουσείο Κέρκυρας, παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ μέχρι σήμερα φυλασσόταν στο δημαρχείο του δήμου Κερκυραίων».