Αυτός είναι ο τόπος που… γέννησε αγιογράφους. Ένα χωριό με κάτι το ξεχωριστό. Εικόνες

Κάπου στην άκρη της Ελλάδας, υπάρχει ένα παραμεθόριο χωριό το οποίο έχει κάτι ξεχωριστό. Και δεν είναι μόνο η φυσική του ομορφιά, αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Αποτελεί κυριολεκτικά ένα χωριό της τέχνης. Πρόκειται για ένα ελληνικό χωριό στο οποίο έχουν γεννηθεί περισσότεροι από 70 ζωγράφοι. Και μπορεί εκεί να μένουν ελάχιστοι πλέον κάτοικοι αλλά αποτελεί μια πραγματική κοιτίδα πολιτισμού.

Πρόκειται για τους Χιονιάδες, ένα χωριό που ανήκει στο Δήμο Κόνιτσας Ιωαννίνων και βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Είναι χτισμένοι σε υψόμετρο 1.150 μέτρων στις πλαγιές του όρους Γράμμου και αποτελούν έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς του νομού Ιωαννίνων. Από το χωριό κατάγονται οι περίφημοι Χιονιαδίτες λαϊκοί αγιογράφοι της Ηπείρου.

Οι Χιονιαδίτες ζωγράφοι περιφέρονταν στα χωριά της περιοχής αλλά και σε μακρινότερα μέρη της Ηπείρου, φθάνοντας μέχρι και τη Βόρειο Ήπειρο, στη Μακεδονία, το Άγιο Όρος, τη Θεσσαλία και τις γειτονικές χώρες, όπου ζωγράφιζαν ναούς και διακοσμούσαν αρχοντικές κατοικίες.

Η πρώτη υπογραμμένη και χρονολογημένη εικόνα στα 1747 είναι ο Άγιος Γεώργιος, στον ναό της Κοίμησης Θεοτόκου στη Βούρμπιανη, διά χηρός Κώνστα εκ κώμις Χιωνηάδες. Σε γραπτό κείμενο διασώζεται χρονολογία εικόνας ανυπόγραφης του 1744. Ακόμη υπάρχει παλαιότερη εικόνα του Αγίου Αθανασίου, έργο που μπορεί να αποδοθεί στο τέλος του 16ου ή στις αρχές του 17ου αιώνα. Η παλαιότερη χρονολογημένη επιγραφή, με το όνομα των Χιονιαδιτών Κωνσταντίνου και Μιχαήλ Μιχαήλ, που διασώζεται σε τοιχογραφία, είναι του 1770 και βρίσκεται στη Μονή Άβελ της Βήσσανης.

Οι τοιχογραφημένοι ναοί, αποτελούν το μεγαλύτερο και ίσως το σημαντικότερο τμήμα της χιονιαδίτικης ζωγραφικής. Πολλοί ναοί είναι κατάγραφοι και η ποιότητα των τοιχογραφιών είναι τέτοια ώστε να αποτελούν μνημεία για τη νεοελληνική λαϊκή τέχνη. Πλήθος φορητών εικόνων υπάρχουν διάσπαρτες σε πολλούς ναούς που βρίσκονται σε πολλές περιοχές της χώρας μας.