Αν τη δείτε θα είστε πολύ τυχεροί… Τα τελευταία 20 χρόνια έχει εμφανιστεί μόλις 4 φορές στο Αιγαίο

Κυκλοφορούν στις ελληνικές θάλασσες και είναι οι μοναδικές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ο λόγος για τις φώκαινες που είναι μικρόσωμες και ιδιαίτερα ντροπαλές και θεωρείται ένα πολύ σπάνιο είδος θηλαστικού το οποίο έχει εμφανιστεί 4 φορές στα 20 τελευταία χρόνια στο Βόρειο Αιγαίο. Αν αναλογιστεί κανείς πως σε όλη τη Μεσόγειο έχει εμφανιστεί συνολικά μόνο 5 φορές και θεωρείτο κητώδες εξαφανισμένο ήδη από τον περασμένο αιώνα, είναι πολύ σημαντικό ότι επιλέγει να κυκλοφορεί στα ελληνικά νερά.

Στην Ελλάδα οι Φώκαινες προτιμούν το Θρακικό και το Βόρειο Αιγαίο Πέλαγος. Η ελληνική φώκαινα είναι ένα από τα έξι είδη φώκαινας σε όλο τον κόσμο και το μοναδικό που απαντάται στη Μεσόγειο. Με εμφάνιση που παραπέμπει σε δελφίνι, το ακριβοθώρητο θηλαστικό είναι ένα από τα μικρότερα κητώδη με μήκος γύρω στα 1,30 μέτρα και βάρος μέχρι 50 κιλά.

To επιστημονικό της όνομα, Phocoena phocoena, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «φώκαινα» που χρησιμοποίησε ο Αριστοτέλης για να την περιγράψει. «Είναι άγνωστο αν το όνομα “φώκαινα” έχει κάποια σχέση με τη φώκια» λένε οι επιστήμονες από το WWF Ελλάς.

Οι φώκαινες ζουν έως 24 χρόνια και καταδύονται σε βάθος μέχρι 41 μέτρα. Ζουν σε ομάδες των δύο έως δέκα ατόμων, ωστόσο κυνηγούν χωρίς ιδιαίτερη συνεργασία μεταξύ τους, σε αντίθεση με τα περισσότερα είδη δελφινιών. Σύμφωνα με όλες τις μελέτες τρέφονται με ψάρια π.χ. γαύρους και γωβιούς (μικρό ψάρι των ρηχών νερών).

Το είδος δεν περιλαμβάνεται στη διεθνή Κόκκινη Λίστα των απειλούμενων ειδών, στα ελληνικά νερά όμως κινδυνεύει από τα δίχτυα της μη επιλεκτικής αλιείας. Ένα τέτοιο σπάνιο θαλάσσιο θηλαστικό εντοπίστηκε νεκρό στις νοτιοανατολικές ακτές της Σάμου, όπως έκανε γνωστό το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας “Αρχιπέλαγος”. Σύμφωνα μάλιστα με το Ινστιτούτο, η νεκρή αυτή φώκαινα αποτελεί την πρώτη καταγραφή του είδους σε αυτή την περιοχή του Αιγαίου.

Αξιοσημείωτο είναι ότι έπειτα από 20 και πλέον χρόνια έρευνας του “Αρχιπέλαγος” στους πληθυσμούς των θαλάσσιων θηλαστικών στη συγκεκριμένη περιοχή του Αιγαίου, δεν έχει εντοπιστεί ποτέ αυτό το είδος ούτε στο ανοιχτό πέλαγος, αλλά ούτε εκβρασμένο στις ακτές.

Όπως επισημαίνει το Ινστιτούτο, ένας μικρός αλλά απομονωμένος πληθυσμός φώκαινας έχει καταγραφεί σποραδικά τα προηγούμενα χρόνια αρκετά πιο βόρεια στο Αιγαίο, στην ευρύτερη περιοχή του Θρακικού Πελάγους, ενώ σποραδικές καταγραφές έχουν γίνει σπάνια και σε άλλες περιοχές του Αιγαίου. Ένας μικρός αλλά σημαντικός πληθυσμός τού είδους ζει στη Μαύρη Θάλασσα. Παρατηρείται συνήθως στα παράκτια νερά αλλά και σε ρηχά υπεράκτια νερά. Είναι αναγνωρίσιμη από το παχουλό σώμα, το στρογγυλεμένο κεφάλι, το χαμηλό τριγωνικό ραχιαίο πτερύγιο καθώς και την έλλειψη ρύγχους.