Από τους παλαιότερους λιμναίους οικισμούς σε όλη την Ευρώπη. Έτσι ήταν τα “νοικοκυριά”, πριν 7.500 χρόνια

Ένας από τους παλαιότερους και πιο σημαντικούς λιμναίους οικισμούς σε ολόκληρη την Ευρώπη, ανακαλύφθηκε τυχαία το 1932… Τότε, όταν η στάθμη της λίμνης λίγο έξω από την πόλη της Καστοριάς, στο χωριό Δισπηλιό, κατέβηκε παρατηρήθηκαν στην επιφάνεια από τον καθηγητή Αντώνιο Κεραμόπουλο υπολείμματα πασσάλων.

Το ίδιο συνέβη και λίγα χρόνια αργότερα, το 1965, όταν η στάθμη της λίμνης και πάλι κατέβηκε. Αυτήν τη φορά, ωστόσο, στην επιφάνεια βγήκαν εκατοντάδες πάσσαλοι, αποκαλύπτοντας τα λείψανα ενός λιμναίου οικισμού της Νεολιθικής Εποχής.

Οι συστηματικές ανασκαφές, ωστόσο, ξεκίνησαν 60 χρόνια αργότερα από την πρώτη ανακάλυψη, το 1992, υπό τον καθηγητή προϊστορικής αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γεώργιο Χουρμουζιάδη, και σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου δημιουργήθηκε η σημερινή αναπαράσταση του προϊστορικού λιμναίου οικισμού, η οποία παρουσιάζει μια «ζωντανή» εικόνα της Νεολιθικής εποχής.

Ο λιμναίος οικισμός χρονολογείται από το 5.500 έως το 3.500 π.Χ. Κάλυπτε μια έκταση 20.000 στρεμμάτων και την περίοδο ακμής του κατοικούνταν από 5.000 ανθρώπους. Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την αλιεία, το κυνήγι, τη γεωργία και την κτηνοτροφία, μέχρι που ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού εγκατέλειψε την περιοχή για άγνωστο λόγο. Πιθανόν για να ζήσουν σε πιο εύφορες περιοχές.

Τη δεκαετία του ΄90, στα ρηχά της λίμνης ανακαλύφτηκε μια ξύλινη επιγραφή που χρονολογείται το 5.260 π.Χ. και είναι γνωστή ως η «πινακίδα του Δισπηλιού». Είναι από τα παλαιότερα δείγματα γραφής στην Ευρώπη, που ο καθηγητής Χαρμουζιάδης είχε χαρακτηρίσει ως «μια προσπάθεια επικοινωνίας του νεολιθικού ανθρώπου που ελπίζουμε κάποτε να ερμηνεύσουμε».

Στις συνολικά οκτώ καλύβες σε πραγματικό μέγεθος που έχουν δημιουργηθεί από ξύλο και πηλό, ο επισκέπτης παίρνει μια ιδέα για το πώς έμοιαζε ένα «νοικοκυριό» περίπου 7.500 χρόνια πριν, με αντικείμενα καθημερινής χρήσης αλλά και εργαλεία δίνοντας μια εικόνα για την καθημερινότητα των προϊστορικών γεωργών και ψαράδων, κυνηγών και κτηνοτρόφων.