Εικόνες ντροπής από τη Λίμνη του… θανάτου. Χιλιάδες νεκρά ψάρια και πουλιά σε προχωρημένη σήψη

Εικόνες ντροπής από την περιβαλλοντική καταστροφή που παρατηρείται στις όχθες της λίμνης Κορώνειας στη Θεσσαλονίκη, καθώς η στάθμη του νερού της έχει κατέβει πλέον δραματικά, φτάνοντας στα 60 εκατοστά στα βαθιά, αποκαλύπτοντας χιλιάδες νεκρά ψάρια σε προχωρημένη σήψη, αλλά και μαζικούς θανάτους πουλιών. Πρόκειται για ένα πολυετές οικολογικό έγκλημα που διασύρει τη χώρα διεθνώς και την εκθέτει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Και όμως κάποτε η λίμνη ήταν με κρυστάλλινα νερά, οι ψαράδες με τα δίχτυα τους περίμεναν υπομονετικά τα «δώρα» της, οι κτηνοτρόφοι με τα κοπάδια τους να την πλαισιώνουν περιμετρικά. Εικόνες που έχουν χαθεί και τη θέση τους έχει πάρει ένας έρημος λασπότοπος…
Η λίμνη Κορώνεια ανήκει στο Δήμο Κορώνειας του νομού Θεσσαλονίκης και βρίσκεται πολύ κοντά στη λίμνη Βόλβη. Η λίμνη έχει περίμετρο 52 χλμ και κάποτε κάλυπτε 45.000 στρέμματα, ενώ το βάθος της έφτανε τα 12 μέτρα.

Σε αυτήν ζούσαν 10 διαφορετικά είδη ψαριών και εύρισκαν καταφύγιο πολλά είδη πουλιών. Εξαιτίας της μεγάλης σημασίας της λίμνης εδώ και 21 χρόνια ο υδροβιότοπος ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές από τη Συνθήκη Ραμσάρ. Η περιοχή συμπεριλαμβάνεται ακόμη στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Natura», ενώ χαρακτηρίζεται «περιοχή ειδικής προστασίας» και «ειδικά προστατευόμενη μεσογειακή περιοχή».

Η υπεράντληση μαζί με την ανομβρία, η ρύπανση από φυτοφάρμακα και λύματα από βιομηχανίες και φυσικά η αδιαφορία ευθύνονται για τα πάθη της.

Από το 1987 τα «Master-plans» και οι μελέτες για τη σωτηρία του υδροβιότοπου διαδέχονταν το ένα το άλλο. Δισεκατομμύρια δραχμές ξοδεύτηκαν για να γίνουν 48 μελέτες από τις οποίες καμία δεν εφαρμόστηκε στην πράξη! Το 1995 είχε εξαφανιστεί κάθε είδους ζωή από τα νερά της. Το 2002 εξαφανίστηκε και η λίμνη! Το βάθος της έφτασε μόλις στα 80 εκατοστά και σήμερα στα 60 εκατοστά.

Σε εξετάσεις που έγιναν τότε στα νερά της λίμνης διαπιστώθηκε ότι η ποιότητα των νερών ήταν παρόμοια με αυτή των λυμάτων της Θεσσαλονίκης που πηγαίνουν στο βιολογικό καθαρισμό. Όλοι βέβαια αναστατώθηκαν και αμέσως έστειλαν δείγματα νερού σε εργαστήρια στην Αγγλία για να βρουν την αιτία των μαζικών θανάτων. Στα δείγματα βρέθηκε μία παραλυτική βιοτοξίνη που παράγεται από ένα βακτήριο (clustridium botulinum) σε αναερόβιες συνθήκες. Αυτή η τοξίνη σε κανονικές συνθήκες θα διαλυόταν στο νερό, όμως εξαιτίας της πολύ χαμηλής στάθμης του νερού έμεινε αδιάλυτη.

Η βιοτοξίνη πέρασε στους μικροοργανισμούς με τους οποίους τρέφονται πολλά είδη πουλιών και προκάλεσε παράλυση του μυϊκού και νευρικού συστήματος των πτηνών. Πολλά πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να σωθούν και βρέθηκαν να επιπλέουν στα ρηχά ανάμεσα σε καλαμιές ή στην όχθη.

Ένα πρώτο μέσο προστασίας των πουλιών ήταν να τοποθετηθούν συσκευές που προκαλούν θόρυβο («κανονάκια») για να τρομάζουν και να απομακρύνονται από τα επικίνδυνα νερά της λίμνης. Έτσι τα πουλιά άρχισαν να εγκαταλείπουν τον υδροβιότοπο του θανάτου. Βρήκαν καταφύγιο στη διπλανή λίμνη, τη Βόλβη, που βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση, ενώ αργυροπελεκάνοι εμφανίστηκαν ακόμα και στα νερά του Θερμαϊκού κόλπου.

Η λύση;

Στην προσπάθεια να σωθεί η Λίμνη το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας πρόκειται να καταθέσει στη Βουλή τροπολογία με την οποία το Υπουργείο θα ορίζεται ως η μόνη αρμόδια αρχή για την περιβαλλοντική αποκατάσταση της λίμνης Κορώνειας. Σύμφωνα με το Υπουργείο, η τροπολογία αυτή κατέστη αναγκαία καθώς ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων επί δεκαετίες και η εμπλοκή δεκάδων φορέων του δημοσίου έχουν υπονομεύσει κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης των προβλημάτων της λίμνης.