Από τα πιο γνωστά λαϊκά έθιμα… Με αυτό ανοίγει ο δρόμος των Παθών προς την Ανάσταση. Βίντεο

Ο δρόμος για τον εορτασμό της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα ξεκινά από σήμερα με το Σάββατο του Λαζάρου. Την ημέρα αυτή, σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση, εορτάζεται η ανάσταση του Λαζάρου. Ένα από τα πιο γνωστά λαϊκά έθιμα του Σαββάτου των Λαζάρων είναι αυτό των ”Λαζαρίνων” το οποίο λαμβάνει χώρα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και ιδιαίτερα στη Δυτική Μακεδονία.

Τα λαζαριανά τραγούδια έχουν την αφετηρία τους στα αρχαία κάλαντα και συγκεκριμένα μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι συνέχεια από τα κάλαντα της εαρινής πρωτοχρονιάς.

Όταν ήρθε ο χριστιανισμός, το έθιμο με τα κάλαντα επιβίωσε μέσα στο κλίμα του χριστιανισμού, τα δε κάλαντα της εαρινής πρωτοχρονιάς προσαρμόστηκαν στις ανοιξιάτικες γιορτές, όπως το Σάββατο του Λαζάρου. Τα κάλαντα των παιδιών από την αρχή στην αρχαιότητα ήταν χωρίς κανένα θρησκευτικό χαρακτήρα. Θρησκευτικά στοιχεία, πρώτα ειδωλολατρικά κι έπειτα χριστιανικά, μπήκαν στα κάλαντα μόνο σε χρόνια όψιμα. Ένα δείγμα αυτής της συνέχειας είναι και τα παραδοσιακά κάλαντα Δωδεκαήμερου της Βισαλτίας, τα κόλιντα.

Οι Λαζαρίνες ήταν μικρά κορίτσια της ηλικίας των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου ή και μεγάλες γυναίκες, που το Σάββατο του Λαζάρου τραγουδούσαν και χόρευαν τα λαζαριανά τραγούδια, γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι. Ήταν όμως και το έθιμο της ίδιας ημέρας, το έθιμο του Λαζάρου, που διατηρήθηκε ζωντανό μέχρι λίγο μετά από τα μέσα του περασμένου αιώνα, για το οποίο γίνονται σύγχρονες προσπάθειες αναβίωσης.

Το σύνολο των τραγουδιών που έλεγαν οι Λαζαρίνες αναφέρονταν σε διάφορες εκδηλώσεις της ζωής, όπως ο έρωτας, η νοικοκυροσύνη, η ξενιτιά και άλλες. Τα περισσότερα όμως ήταν, όπως θα λέγαμε σήμερα, ερωτικά τραγούδια. Ήταν τραγούδια για ελεύθερα κορίτσια ή παλικάρια, τραγούδια για αρραβωνιασμένους, ήταν τραγούδια για όλους τους ερωτευμένους. Και οι Λαζαρίνες γνωρίζοντας την οικογενειακή κατάσταση κάθε σπιτιού, έβρισκαν, τραγουδούσαν και χόρευαν το τραγούδι που ταίριαζε καλύτερα σε κάθε σπίτι.

Από το αρχείο της ΕΡΤ θα δείτε ένα επεισόδιο της σειράς “Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα”, παραγωγής 1982, το οποίο είναι αφιερωμένο στο συγκεκριμένο έθιμο. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, θα παρακολουθείσετε μια ομάδα γυναικών στο χωριά Αιανής Κοζάνης να είναι ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές, να χορεύουν και να τραγουδούν. Ακόμη, κάποιες από τις γυναίκες περιγράφουν πως γιορτάζουν το έθιμο κάθε Σάββατο του Λαζάρου, ιδιαίτερα με το να περνούν πάνω από μια πυρωσιά με ένα αυγό στις αυλές των σπιτιών τους.