Όταν τα χωράφια μοιάζουν με μωβ θάλασσες… Και βγάζουν την καλύτερη ποιότητα στον κόσμο

Τα χωράφια αυτή την εποχή, στην Κοζάνη, μοιάζουν με μωβ θάλασσες, γεμάτες από ανθρώπους να μαζεύουν το «χρυσάφι» της κοζανίτικης γης, τον κρόκο, ο οποίος αποτελεί προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγω της έντονης γεύσης και ποιότητας του χρώματός του.

Ο κρόκος συγκαταλέγεται στα πιο προσφιλή και πολύτιμα μπαχαρικά των αρχαίων πολιτισμών, για το άρωμα, το χρώμα, τις φαρμακευτικές και αφροδισιακές του ιδιότητες. Αιώνες πριν ο κρόκος αποτελούσε είδος πολυτελείας στην Περσία και γενικά στις χώρες της Ασίας. Η Κλεοπάτρα χρησιμοποιούσε τον κρόκο για τον καλλωπισμό της, ενώ αναφέρεται και στα έπη του Ομήρου.

Η σημερινή καλλιέργεια του κρόκου στην Ελλάδα (περιοχή Κοζάνης) έχει εισαχθεί από την Αυστρία κατά το 17ο αιώνα. Πιο συγκεκριμένα, τη μετέφεραν Κοζανίτες έμποροι, που εκείνη την εποχή διατηρούσαν στενές εμπορικές σχέσεις με την Αυστρία.

Τα λουλούδια του κρόκου αρχίζουν να βγαίνουν κατά τα μέσα του Οκτώβρη και η συλλογή αποτελεί ιδιαίτερα κοπιαστική εργασία, που απαιτεί δεξιοτεχνία. Πρόκειται για δουλειά που γίνεται από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου και διαρκεί 20-25 ημέρες. Οι κάτοικοι της περιοχής αφαιρούν με το χέρι τα πολύτιμα στίγματα του πανέμορφου λουλουδιού και τα αποξηραίνουν προσεκτικά για να γίνουν τα βαθυκόκκινα λεπτά νήματα. Το μάζεμα είναι επίπονο και κουραστικό. Ακολουθεί το λίχνισμα και το καθάρισμα, προκειμένου να εξαχθούν οι πολύτιμοι στήμονες. Χρειάζονται 50.000 περίπου στίγματα για να προκύψουν 100 γραμ. κόκκινου κρόκου.

Η ετήσια παραγωγή κατά τα τελευταία τρία χρόνια, ήταν γύρω στους 5,7 τόννους κόκκινου και 1,5-2,5 τόννους κίτρινου κρόκου, μεγάλο μέρος του οποίου εξάγεται, μεταξύ άλλων, στην Ε.Ε., τις Η.Π.Α., την Αυστραλία και την Κίνα.

Ο κρόκος ή η ελληνική ζαφορά (saffron) όπως συνήθως λέγεται, ανήκει στην καλύτερη ποιότητα σαφράν στον κόσμο. Από πολλούς ειδικούς υποστηρίζεται ότι καταπραΰνει τους πόνους των νεφρών, σε μικρές δόσεις, διεγείρει την όρεξη και κυρίως διευκολύνει την πέψη. Ακόμη περιορίζει τις γαστραλγίες, τον υστερισμό, τους σπασμούς, τον κοκκύτη και τους νευρικούς κωλικούς. Εξωτερικά χρησιμοποιείται στο γιάτρεμα σπυριών, φλεγμονών και στις παθήσεις κυρίως του στήθους. Γεγονός είναι ότι από την αρχαιότητα ακόμη δινόταν στον κρόκο αφροδισιακές ιδιότητες.