Καημός της η περιφρόνηση του παραδοσιακού τραγουδιού… Σπάνιο ντοκουμέντο

Σαν σήμερα, στις 10 Μαρτίου του 2012, απεβίωσε η σημαντική ερευνήτρια του δημοτικού τραγουδιού και της λαϊκής μουσικής παράδοσης, Δόμνα Σαμίου. “Ο καημός μου είναι αυτή η περιφρόνηση του παραδοσιακού τραγουδιού”, συνήθιζε να λέει.

Μία εξέχουσα μορφή της ελληνικής δημοτικής μουσικής, τόσο ως τραγουδίστρια όσο και ως ερευνήτρια. Συγκέντρωσε χιλιάδες κείμενα και λαϊκές μελωδίες από όλη την Ελλάδα και τεράστιες ποσότητες υλικού από Έλληνες της διασποράς.

Έζησε τα παιδικά της χρόνια μέσα στις απάνθρωπες, αλλά παράλληλα πολύ αλληλέγγυες συνθήκες της προσφυγιάς, κι εκεί απέκτησε τα λαϊκά ερείσματα της προσωπικότητάς της και την ατόφια συμμετοχικότητά της. Στο περιβάλλον αυτό είχε τα πρώτα μουσικά της ακούσματα απ’ τα οποία και πήγασε η αγάπη της για την παραδοσιακή μουσική.

Το έργο της ξεπερνά πια τα ελληνικά σύνορα. Εκδίδονται δίσκοι της στη Γαλλία και τη Σουηδία. Επί σαράντα περίπου χρόνια πραγματοποιεί σειρά συναυλιών από την Αυστραλία μέχρι τη Νότια Αμερική που όχι μόνο συγκινούν τους Έλληνες της Διασποράς, αλλά και αποκαλύπτουν στους ξένους μια ποιοτική «ελληνική μουσική δίχως μπουζούκι», όπως γράφτηκε σε κάποια κριτική συναυλίας της στη Σουηδία.

Στο εσωτερικό της Ελλάδας οι εμφανίσεις της σε συναυλίες κάθε είδους και με κάθε αφορμή είναι αναρίθμητες… Η χαρακτηριστική φωνή της την καθιστά, μία εκ των αυθεντικότερων μεγαλύτερων ελληνικών φωνών όλων των εποχών.

Το 1971, χρονιά ορόσημο για την μετέπειτα πορεία της, παρουσιάστηκε δίπλα στον Διονύση Σαββόπουλο συνερμηνεύοντας παραδοσιακά τραγούδια επί σκηνής. Την ίδια χρονιά διασκεύασε το τραγούδι Γαλανή Γαλαζιανή με τον μουσικό Γιώργο Κοντογιώργο, για το δίσκο Ωτοστόπ του Θανάση Γκαϊφύλλια, ενώ συχνές ήταν και οι παρουσίες της σε μπουάτ της εποχής. Ήδη όμως κυκλοφορούσαν δίσκοι της σε Ελλάδα, Γαλλία και Σουηδία, που σηματοδοτούσαν την απήχηση του έργου της στον κυρίως ελληνισμό και στην ελληνική ομογένεια.

Καταξιωμένη και αγαπητή για την προσφορά και την προσήνειά της είδε το έργο της να αναγνωρίζεται πολλαπλά και τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, με αποκορύφωση την απονομή του Χρυσού Σταυρού του Τάγματος του Φοίνικα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλο το 2000.

Πέθανε σε ηλικία 84 ετών, μετά από προβλήματα υγείας που παρουσίαζε το τελευταίο διάστημα. Nοσηλευόταν στο νοσοκομείο Αμαλία Φλέμινγκ, πάσχουσα από λευχαιμία, όπου και άφησε την τελευταία της πνοή.

Από το αρχείο της ΕΡΤ θα δείτε παρακάτω απόσπασμα από την εκπομπή «Η ιστορία των χρόνων μου» όπου η Δόμνα Σαμίου παρουσιάζει το προσωπικό της αρχείο και τραγουδάει το «Ω σιανέ μου ποταμέ» αλλά και την αυθεντική ηχογράφηση του τραγουδιού στο πλαίσιο της έρευνας που έκανε για το δημοτικό τραγούδι στην ελληνική επαρχία.